Groeispurt in de druiven

April was in Nederland én op Bellevue extreem warm en zonnig; in Frankrijk turfden de meteorologen de warmste maand april sinds 1900. Mede dankzij een volle week regen in maart (100 mm) zijn de druiven daardoor versneld uit hun winterslaap gekomen.

Eind april maant onze regisseur Pascal ons daarom toch alvast een begin te maken met de ondersnoei. Dat wil zeggen het weghalen van de uitlopers aan de voeten van de stammen, vooral in de voor meeldauw gevoelige soorten zoals Chardonnay. “Als het gaat regenen, kunnen er plassen op de bodem ontstaan en gebruiken de meeldauwschimmels de ondergroei als een lift om de kleine druivenknopjes hoger in de plant aan te vallen”, doceert Pascal.

Hebben wij weer. Moeten wij met ons tweeën subiet aan de bak, terwijl pas over drie weken, rond Hemelvaart en Pinksteren, equipes uit Nederland overkomen om de handen uit de mouwen te steken en de voetjes van de wijnranken schoon te maken. Deze ondersnoei is namelijk nogal belastend voor de rug: kromgebogen, gehurkt of kruipend gaan we van plant tot plant om de groene loten eraf te rissen. Evengoed weten we in een lange dag anderhalve hectare, ongeveer 6000 planten van de Chardonnay en onze ‘Biomerlot’, schoon te maken.

Maar dat is nog niet alles. “Doe ook meteen maar de eerste spuitbeurt op het Biomerlotveld, want er wordt regen verwacht”, gebiedt Pascal. Dus staan we nog dezelfde dag met een tankje op de rug met door biologische landbouw geaccepteerd kopersulfaat en zwavel een beschermlaag te sprayen op de versgroene blaadjes. Dat laagje voorkomt dat de schimmel het blad en de piepkleine vruchtbeginselen aantast.

Derde fles Bellevue op komst - Biomerlot!

Eerst hadden we merlot, later vervangen door ´rouge´. Sinds 2010 is er ook Bellevue Chardonnay. En de oogst van 2010 zal volgend jaar vermoedelijk een derde fles van eigen bodem opleveren: Biomerlot.

´Biologisch´ mogen we de wijn nog niet noemen, maar op een perceel van bijna driekwart hectare merlotdruiven boeren we sinds het najaar van 2009 volkomen biologisch. Onkruid is met een mechanische schoffel (intercep) verwijderd, en ook de aloude hak is veelvuldig (vooral door Ief) ter hand genomen. Tijdens de groei en bloei van de wijnranken zijn moderne bestrijdingsmiddelen geweerd. We hebben alleen de traditionele middelen zwavel (tegen valse meeldauw) en kopersulfaat (tegen meeldauw) toegepast.
Het laatste middel is overigens geen lieverdje. Niettemin is het toegestaan volgens de principes van de biologische wijnteelt, om de simpele reden dat er geen natuurlijk alternatief bestaat.

Tegen het beruchte goudkevertje, dat een wijngaard met wortel en tak kan vernietigen, lijkt recent wel een fraaie natuurlijke optie beschikbaar. Een extract van de in Afrika gekweekte margriet - bekende tuinplantjes, zie plaatje - bevat pyrethrinen die effectief werken tegen het goudkevertje dat een voor de druivenplanten dodelijk virus verspreidt.

Als de weergoden meewerken, zullen we de merlotdruiven waarschijnlijk begin oktober met de hand oogsten en op fles laten zetten. Vooralsnog denken we aan een bescheiden hoeveelheid omdat zowel wij als de directie van Cave La Malepère willen kijken wat de potentie van het Bellevue-terroir op het biologische vlak inhoudt. Met liefst drie mensen kwam de directie half augustus zelf poolshoogte nemen. Het lijkt erop dat de wijnmakers in Arzens ook in de biologische wijnmarkt willen springen. En Bellevue is erbij!

Schadelijk vlindertje belaagt Chardonnay

'Vers de grappe' is de naam van een onooglijk en onbeduidend vlindertje dat zich evenwel tot een geduchte vijand van de wijnboer kan ontpoppen. Dat hebben we gemerkt in de Chardonnay, waar prachtige trossen hangen te rijpen om straks na de oogst in september voor de tweede keer als witte Bellevue-wijn op fles te worden gezet.

Vers de grappe kent drie generaties, waarvan de laatste het gevaarlijkste is. De vlinder legt dan eitjes op de rijpende druif, waarna de rupsjes die daaruit komen zich een weg naar het zoete sap boren. Daarbij prikt de rups de druif lek, waardoor de Botrytis-schimmel op de druif afkomt.
"Als je niet ingrijpt, is binnen de korte keren je hele chardonnayveld een grijze schimmelbende", zegt Pascal Millot ongerust. Onze regisseur stelde daarom voor hard in te grijpen en de vlinder met een chemisch middel te bestrijden.

We proberen zo gewetensvol en sober met die middelen om te gaan. Seizoen 2010 kenmerkt zich als een `gemakkelijk jaar´, waarbij we geen zwaar geschut en extra spuitbeurten tegen meeldauw en valse meeldauw of het goudkevertje hoefden in te zetten.
Naast de inzet van het bestrijdingsmiddel hebben we aan de noordkant van elke rij druivenplanten bladeren weggeknipt om de trossen meer licht, zuurstof en wind te geven om vlinders en schimmel te verjagen. Het lijkt erop dat de aanval tot stilstand is gebracht.

‘Ca bouge chez Bellevue!’

6e uitreiking wijnpakketten in Amsterdam

Ongeveer 120 mensen bezochten op zondag 13 september de zesde proeverij van Domaine de Bellevue. Bij de ontvangst was er een glas kir, gevolgd door de witte Chasan-Chardonnay van de cave en natuurlijk de nieuwe Rouge Bellevue 2008: fruitig en met pit.

De 2008 is toegankelijker dan de wat stroeve Merlot 2006 en heeft meer body & bite dan de lichte Merlot 2007.
Vast ingrediënt van de proeverij was andermaal de magnifieke Tomme de Pyrenée van Hubert. Ook Barbara en Carolien waren weer van de partij. Ze zongen vier fraaie Franse chansons, en in een ervan kwam voortdurend ‘Bellevue’ voorbij. Net als vorig jaar begeleidde Gerard de dames op gitaar.

Daarna deed Bellevue in woord en beeld verslag van het jaar 2009. Ca bouge chez Bellevue, heette de voordracht, want we zijn volop in beweging. Als het meezit, maken we volgend jaar een witte wijn, goeddeels van eigen bodem. Doordat we slechts een piepklein veldje Chardonnay hebben, moest om het kleinste vat van 15 duizend kilogram te vullen ook een beroep worden gedaan op de druiven van de buurman.

Doorbraak: biologische productie
Een doorbraak van formaat is dat we in 2010 beginnen met biologische productie in een deel van onze wijngaard. We overlegden daarover met Pascal, onze grote regisseur, en met specialist Eric van de bio-afdeling van de Chambre d’Agriculture, die de boeren steunt met technisch advies.
We beginnen als experiment met het Merlotveld voor het huis (0,7 hectare). Daar zijn voortaan onkruidbestrijdingsmiddelen taboe en passen we geen synthetische middelen toe tegen meeldauw en valse meeldauw. De traditionele kopersulfaat en zwavel moeten soelaas bieden tegen deze beruchte schimmels. Ook voor andere aandoeningen, waaronder het gevreesde goudkevertje, is intussen een afdoende biologisch alternatief op de markt in de vorm van pyrethel naturel, een plantenextract van het bekende Afrikaantje.
De wijn is niet meteen biologisch. Pas in 2012 mag hij officieel het stempel biologisch dragen, maar wij proberen wel al voor die tijd de oogst van dit veld apart te houden en als een afzonderlijke wijn te bottelen.

De meeste wijnpakketten zijn intussen bij hun eigenaar. Blijf bijbestellen! Rouge de Bellevue 2008, wit en rosé: 25 euro per doos van zes flessen. Er zijn ook nog een tiental dozen Merlot Bellevue 2007 en Merlot Bellevue 2006, allebei nog prima op dronk.

Ecologie

We proberen op Domaine de Bellevue zo milieuvriendelijk mogelijk te werken.

De akkers worden biologisch bebouwd, voor de wijngaard is dat vooralsnog niet mogelijk. We beperken milieu-onvriendelijke zaken wel tot een minimum. Kunstmest is taboe, en de gifspuit komt alleen uit de kast als het echt noodzakelijk is. Het wieden van onkruid en het verwijderen van ondergroei geschiedt vooral met de hand. We volgen de ontwikkeling van schadelijke insecten, vlindertjes en motjes via kastjes waarin papiertjes met lokstoffen zitten. Is in een bepaalde periode geen insektendruk, dan spuiten we niet. Deze zogeheten lutte raissonnee (geïntegreerde teelt) scheelt op de zeven tot tien spuitbeurten per jaar al gauw drie keer spuiten.

We willen wel meer gaan leren over biologische bestrijdingsmiddelen. Tot nog is er in onze streek niet veel ervaring mee. De meeste boeren spuiten domweg “op de kalender”, niks kastjes met papiertjes met lokstoffen.

Een van de gevreesde ziekten in de wijngaarden, vooral in het zuiden en zuidwesten van Frankrijk is Flavesence Dorée. Het is een virale infectie van de wijnplanten die wordt overgebracht door het goudkevertje. Dat het jaar van de infectie de druiven aan de plant kunnen worden afgeschreven, is nog daaraan toe, mmar het jaar erop kan een boer de plant rooien en als je dat niet doet, is binnen enkele jaren de hele gaard naar de filistijnen.

Voorlopig is een probleem dat het middel dat de biologische boeren gebruiken ook niet pluis lijkt (het wordt verdacht van kankerverwekkende eigenschappen voor de boer die het op de plant aanbrengt). En ook de biologische boeren gebruiken onbekommerd een van de meest gevreesde bestrijdingsmiddelen, namelijk Bordeauxse pap (kopersulfaat) tegen meeldauw.

Meer lezen over de ecologie van Bellevue? Download dan een eco-inventarisatie van de flora en fauna op ons domaine of een beschrijving van vogels in en rond het domaine.

De druivenrassen van Bellevue

Onze wijngaard beslaat 7,5 hectare, aangeplant met meest rode druiven (merlot, cabernet franc en een beetje cot). Als witte druif hebben we chardonnay.

CHARDONNAY

Ongeveer driekwart hectare van de wijngaard is aangeplant met chardonnay, het ras waar we een uitstekende witte wijn van maken. Chardonnay wordt gekenmerkt door fruit als ananas, appel, citrusfruit, mango en, ook wel boter, room, noten.

MERLOT

Enkele kwalificaties van merlotdruiven, uit het boek “ontdek de wereld van de wijn” van de bekende wijnschrijver Hubrecht Duijker. Merlotdruiven bevatten iets meer suiker (afhankelijk uiteraard van de hoeveelheid zon), wat na de vergisting kan resulteren in een hoger alcoholgehalte. Ze bevatten iets minder tannine, de wat bittere stof die je proeft als je een druivenpit doorbijt of op een schil kauwt. Tannines zijn niettemin belangrijk want ze geven de wijn kracht en dikwijls ook potentie om zich ontwikkelen.

Merlotdruiven rijpen sneller en zijn daarom geschikt voor de wat grotere hoogte. In het najaar voor de oogst zijn ze daarmee ook minder kwetsbaar voor regen en hagel. Daar staat tegenover dat ze in het voorjaar eerder vrucht zetten en daarmee gevoeliger zijn voor nachtvorst. Het ras heet ook gevoelig voor plantenziekten als meeldauw.

De naam merlot zou volgens historici afkomstig kunnen zijn van merle (merel). Vanwege de vroegrijpheid van de druif vallen de vogels er het eerste voor.

Kenmerkende aroma´s: donker fruit als zwarte bessen, bramen, kersen en vijgen. Ook kwalificaties van laurier (drop) en een scala van diergeuren (leer, bont) vallen merlot ten deel.

CABERNET FRANC

Cabernet Franc wordt gezien als het suffe broertje van cabernet sauvignon, want het sap is iets lichter van kleur, heeft een lager tanninegehalte en minder noblesse. Maar vanwege zijn geur, fruitigheid en productiviteit wordt de druif toch veel aangeplant. Net als merlot rijpt cabernet franc relatief vroeg in het jaar en het vlijtige druifje is dus geschikt voor een koeler klimaat op wat grotere hoogte. In de Bordeaux is het een `steundruif´ in de melange van cabernet sauvignon en merlot. In de Loire-streek, nabij Tours, wordt 100% cabernet-francwijn gemaakt, bijvoorbeeld in Bourgeuil.

Kenmerkende aroma´s: zwarte bessen, rood fruit als aardbeien, frambozen, “niet zelden iets van potloodslijpsel en frequent plantaardige elementen als aardappelschil, groene paprika en florale tonen (viooltjes)”. En we zijn er nog niet. Duijker: “Sommige wijnen kunnen ook iets hebben van koffie, chocolade en enigszins aardse aspecten.”

COT (MALBEC)

De derde rode variëteit op Domaine de Bellevue is cot, de oorspronkelijke naam van malbec, die het zeer goed doet in Argentinië. In Bordeaux is het ook een ondersteunende druif, in Cahors is het de bepalende druif. Het leidt tot volle wijn met kruidige fruitigheid, veel kleur (zwart!) en rijpingspotentieel. De lijst van aroma´s komen sterk overeen met Cabernet franc.