Wisselvallig weer met veel buien

In april, mei en zelfs in juni regent het regelmatig in de wijngaard. Er zijn dagen bij dat er meer dan 20 mm uit de hemel valt.

Het record is 41 mm op vrijdag 9 juni, aldus het nieuwe watermetertje. De regen klettert op het plastic dat we gelukkig bijtijds over de olijfessen tafel spannen.

Het is de wereld op zijn kop. In Nederland valt er gedurende vijf weken in mei en juni geen druppel regen, maar in Frankrijk is er na een kurkdroge winter sprake van een zeer wisselvallig voorjaar met veel buien.

Dat is normaal gesproken geen goed teken. Vooral in de korte, maar in de cruciale periode van de bloei kunnen buien en lage temperaturen de vruchtzetting belemmeren. Beschermende vliesjes vallen niet van de stampers maar plakken vast, waardoor de pollenkorrels niet kunnen bevruchten. Minder trossen, onregelmatige trossen of – het ergste – trossen waarvan een paar druiven in september en oktober mooi afgerijpt zijn, maar veel nog niet. En dat leidt tot kwaliteitsverlies in de wijn.

Toch lijkt het erop dat Bellevue in dit lastige voorjaar deze hobbel goed heeft genomen. Het wisselvallige weer ging gepaard zonder koude en met veel wind waardoor de vruchtbeginsels snel droogden. We gaan in juli zien of er mooie trossen ontstaan.

Nog meer wijnbouwtechnisch nieuws. Door het droge jaar 2022 hebben de planten in de periode tussen de oogst en de val van het blad weinig reserves kunnen opbouwen, vertelt adviseur en 'kauwboy' Emmanuel. 'Als de druiven zijn geoogst, gaan de suikers die de bladeren nog vaak anderhalve maand produceren linea recta naar de wortels als reserve. Daaruit put de plant dan in het voorjaar om goed te demarreren en flink blad te vormen. Dat is uitgebleven. Je loop kans dat je wel mooie druiven krijgt, maar te weinig blad hebt om de druiven te voeden.'

Doorbuffelen met late-voorjaarswerk

Net als het vroege-voorjaarswerk van februari en maart is het mei- en juni-werk een vast ritueel. Het is onder wisselende weersomstandigheden doorbuffelen.

Draden omhoog brengen om de fragiele uitlopers te ondersteunen en te beschermen tegen de wind. De draden zo strak mogelijk aanspannen. Takken tussen de draden brengen. Voorzichtig een clipje plaatsen, omdat de draad later vaak nog een etage omhoog kan.

Wat ook iedereen kan dromen, is het in gebukte houding weghalen van de uitlopers direct aan het voetje van de planten. Deze scheuten dragen geen druiven en vormen slechts een steppingstone voor meeldauw die vanuit de bodem op weg wil naar de lekkernij bovenin de planten. We doen deze ondersnoei ‘haasje-over’ met twee of drie mensen in een rij, zodat je steeds even rechtop lopend je rug kunt strekken. Hup, weer een rijtje af.

Hakkuh, hakkuh, puf, puf

We proberen al deze voorjaarswerkzaamheden zoveel mogelijk af te wisselen om de eentonigheid te breken en de spieren te ontzien. Maar op een gegeven moment blijft alleen het zwaarste ritueel over. We noemen het ‘hakkuh, hakkuh, puf, puf’: op haast Afrikaanse landbouwwijze hakken we met een pikhouweel onkruid als bramen, kweekgras, vijfvingerkruid, zuring, kaasjeskruid en allerlei ander onkruid vrij rond de planten. Distels proberen we er zo veel mogelijk met lange penwortel en al uit te trekken of te steken, uiteraard met een handschoen.

En dan zijn er ook nog de huis, tuin en keukenklusjes, zoals ramen lappen, helofytenfilter schoonmaken, gras maaien en maaisel afvoeren, kersen plukken, snoeien.

Vier teams ontfermden zich dit jaar gedurende ruim vier weken non-stop over al dit werk. Duizendmaal dank dus aan Elly, Riet, Ria, Gerda; Liesbeth, Piep, Caroline, Wenny; Marian, Sonja, Ineke, Jorie.

Jonge Cot-aanplant groeit als kool

Als Ief eind april op de wijngaard arriveert, staat het onkruid immens hoog.

De piepjonge Cot-plantjes, in het voorjaar brandschoon geschoffeld, zijn haast niet terug te vinden. Vooral het knalgele mosterdzaad overwoekert de kleine wijnplanten.

Maar binnen een week heeft de patronesse het meeste onkruid in haar eentje gevloerd en staat de kwart hectare Cot (1000 planten) er weer patent bij. Ze kunnen daarna, niet gehinderd door mee-eters en lichtvangers, onbekommerd groeien. In een maand tijd zijn ze al een meter hoger en zijn ze strak 'gediefd' om ongewenste zijscheuten te voorkomen.

Lente!

En daar hangen de 'seksdozen' weer

Aan het einde van deze vijf weken durende voorjaarswerkzaamheden hangen ief, Diny en Puk de bekende bruine capsules op die gedurende zes maanden opmerkelijke stofjes zullen verspreiden.

Het is de in een fabriek nagebootste geur van signaalstoffen die dieren (en mensen) aanmaken om de andere sekse aan te trekken. Feromonen heten ze, letterlijk ‘drager van opwinding’ in het Grieks.

In het geval van Bellevue trekt de vrouwengeur de mannetjes van het vlindertje ‘vers de grappe’ aan. Dat op zichzelf onschadelijke vlindertje plant zich van het voorjaar tot aan de oogst een keer of drie voort. De rupsjes groeien eerst op de blaadjes en voor de laatste generatie leggen de vlindertjes de eitjes op de druiven. En dan begint de narigheid.

De rupsen doorboren de schil en het sap stroomt weg. Afgezien van de schade aan enkele druiven, wordt de hele tros een kleverige zoete bende, die weer schimmels aantrekt. Een wijnboer kan zo een groot deel van de oogst verliezen.

Door nu met de duizenden ‘dragers van opwinding’ vooral mannetjes te lokken, leiden we de vlinder om de druiventuin. We veroorzaken een enorme ‘sexual confusion’. Want de vrouwtjes denken ‘wegwezen, er zijn hier al veel te veel vrouwtjes’ en de mannetjes vliegen er in volle vaart opgewonden op af: 'ha, kom op, het is daar een paradijs'.

‘Seksdozen’ noemen we deze biologisch verantwoorde capsules die wij als eerste in de streek gebruiken vanaf 2013 en hopelijk doen ze ook dit jaar hun werk.

25 Chardonnayplantjes en 2 Gewürz

De jonge aanplant van Chardonnay is volop op stoom gekomen.

Vorig jaar leverde de oogst van dit veld uit 2018 net zo veel op als het oude veld uit 1998. We denken dat dit mede komt door de uitstekende start die we de aanplant hebben gegeven. De bodem een jaar met rust gelaten, vertroeteld, geschoffeld, compost gegeven. De stammetjes mooi rechtop gezet en uitlopers lekker ingestopt tussen strakke draden. Tot en met vandaag houden we het onkruid binnen de perken.

Toch zijn er op de duizend nieuwe planten een aantal stronken niet aangeslagen. We hebben het een jaar of drie aangekeken, maar na de vorige oogst hebben we 27 planten gemarkeerd en eruit gehaald. Soms met moeite vanwege de wortels, andere keren waren ze zo dood als een pier. Geen idee waarom ze niet aansloegen, zeggen onze experts. 'Maar je kunt nu met nieuwe aanplant je veld op orde krijgen. Het verschil tussen een plant uit 2018 en een plant uit 2023 is straks niet meer te zien.'

Dus op deze mooie eerste lentedag plant ief in haar eentje 25 nieuwe chardonnayplanten en 2 gewurztraminerstekjes. Goed water geven om een mooie ‘kluit’ te vormen die straks beter tegen de droogte kan. Hopelijk dragen ze over twee jaar bij aan de oogst. We gaan ook serieus nadenken om de druiven van de 150 Gewürztraminerplanten op fles te zetten en aan het Bellevue-assortiment toe te voegen. Wordt vervolgd!

Tie-wraps voor piepjonge Cabernet-Franc

Waarom de jonge chardonnay er zo strak bij staat, komt door een zwarte tie-wrap (cravate of risselandes in het Frans).

Daarmee binden we na het tweede jaar het al dikker wordend, maar nog zeer zwiepend stammetje recht op de porteur en knippen de rest af. Het jaar erop gaan we plant echt snoeien.

En dus doen we deze tie-wrap-actie dit jaar bij de Cabernet Franc die we in 2021 aanplantten. Het plastic ding blijft vijf jaar zitten. Daarna staat de stam op eigen kracht kaarsrecht en zullen de jonge cabernet francdruiven – een soort die we steeds meer zijn gaan waarderen – Bellevue Cuvée Maarten én rosé Bellevue kleuren.

Attache

Na een week wordt het rammasse- en paal-draad-team afgelost en betreedt de bekende furie van attache-amazones het veld.

Geconcentreerd binden zij de loten vast op de porteur-ijzerdraad. Op het grote, tot AOP-gepromoveerde veld, gaat het om één baguette, elders om twee baguettes. De dames zetten de soms zeer scheve planten zoveel mogelijk rechtop. Als een trein schuiven ze haasje-over door de rijen, waardoor ze steeds even hun rug kunnen strekken.

Het regende eindelijk een paar dagen. Vervelend voor de dames, maar de droge bodem vond het een groot genoegen. En een geluk bij een ongeluk is dat de soms stugge droge takken beter buigen en zich makkelijker voegen naar de vrouwenhanden van Sonja, Caroline, Ineke, Barbara, Edith, Nicole en Marian. En Diny! Bellevue is jullie weer dankbaar!

Frankrijk Droogteland

En toen waren we plotseling een nieuw woord rijker: 'winterdroogte'.

In normale jaren laadt de bodem zich na een lange hete zomer in de winter op met de vaak overvloedige regen om er het volgend seizoen weer tegen te kunnen. Maar dit jaar niet. Van begin februari tot begin maart viel er in heel Frankrijk geen spatje regen. Dat is nog nooit gebeurd.

We zien op Bellevue ook dat de grond droog is, op sommige plekken zelfs met de bekende ‘scheuren’ in de toplaag van de bodem. Alsof we in Afrika zitten.

Kurkdroog

Op een enkele stuifsneeuwbuitje na blijft het ook de tweede helft van februari kurkdroog. Dat is alarmerend. Want wij kampten in 2022 met een droog en vooral heet jaar. De heuvels van Bellevue moeten zich dringend vullen met water om achterstanden weg te werken en robuust te zijn voor opnieuw een mogelijk droog jaar. Maar dat gebeurt (nog) niet.

De harde westelijke Tramontana-wind (in het regionale dialect 'Cers' genoemd) wakkert het drogende effect nog aan, als een koude trek in de 'schoorsteen' tussen de Pyreneeën in het Zuiden en het Centraal-Massief in het Noorden.

Ook de rivieren staan laag. Doordat het ook niet sneeuwt, geeft dat te vrezen voor later dit voorjaar en zomer. Want in droge en warme periodes is er dan amper smeltwater dat rivieren en beken kan voeden.

De klimaatverandering met zijn grotere kans op langere periodes van extremere droogte (en grotere kans op stortbuien met meer wateroverlast) openbaren zich voor onze ogen.

Winterwerk: ramasse, paal-en-draad, attache

En daar zijn ze weer, in volle glorie en op volle sterkte. Het fameuze ‘eerste’ krokusteam.

Al jaren komen ze zonder dralen naar Bellevue. Hun komst is altijd afgestemd op Carnaval vanwege de feestvreugde van Elly en Joris. Eigenlijk voert dit team, 11 mensen dit jaar, in een klein weekje, een enorme klap winterwerk uit. Als dit team er niet is, of het werk niet afkrijgt, draait het hele voorjaarswerk in de soep.

Eigenlijk zijn er drie – en dit jaar bij wijze van experiment zelfs vier – teams die in harmonie professioneel samenwerken. Allereerst Gerrit, Joris en Mark die de gesnoeide takken uit de draden trekken (de ramasse). Vervolgens Jan, Herbert en René die alle paaltjes en draden nalopen, repareren en vervangen, inclusief honderden spijkers. Met een elektrische slijptol haalden we ook stukjes van te hoge metalen paaltjes af. En vervolgens de eerste van een serie attache-teams, Elly, Afke, Marijke en Ief, die de loot/loten van dit jaar op de strak gespannen ijzerdraad binden. En het experiment dit jaar was Albert, die goeddeels solo, maar ook vaak samen met Marijke de maaltijden (diner en lunch) verzorgde. Elly organiseerde een bijzondere proeverij met Bellevue-wijnen en niet-Bellevue-wijnen op de 19e verjaardag van de wijngaard op 26 februari.

De klus van het zware eerste winterwerk was grotendeels in ruim vijf dagen geklaard, met dank aan de (extreem) droge dagen. Dat dan weer wel.