Spannend: rijpende wijnen proeven

In 2016 haalden we een verrassend mooie oogst binnen. Zowel de handgeplukte trossen voor de Cuvée Maarten (paarse etiket) als de 'gewone' druiven (rode etiket) leverden we begin oktober in optimale staat af bij wijnmakers Philippe en Thibault.

Deze maand reisden we vol verwachting af naar experimenteerboerderij Cazes om de eerste resultaten van de nog piepjonge, rijpende wijnen te proeven. Dat doen we met elkaar, met vrienden en enkele experts, onder wie Emmanuel, de man die ons voor de oogst al kauwend op de bessen de weg wees naar de beste percelen van de wijngaard.

Een greep uit onze impressies:

- De Chardonnay heeft als altijd zijn frisse geur van appel en citrusvruchten, maar dit jaar ook geel fruit als ananas en banaan. Veel aroma, maar ook de editie 2016 gaat als een 'a-typische Chardonnay' in de boeken.

- Van Merlot hebben we veel geplukt. Logisch, want deze druif is het meest aanwezig op het domaine. Fraaie geur van bramen en verder al opmerkelijk zacht. Lijkt een aangename allemansvriend te worden.

- Cot ofwel Malbec is een lastige gast: moeilijk te snoeien, taai, en breekbaar tijdens de attache; in het veld zeer fruitig, tijdens de pluk zelfs het meest zoet en plakkerig van allemaal. Eenmaal in het vat heeft hij zeker de eerste maanden een wat etherische geur en smaak. We noteren 'ziekenhuis', 'benzine', 'aceton.' En vooral: een nogal 'gesloten' wijn. Vermoedelijk geeft juist Cot na de assemblage onze wijn echter veel 'inhoud', met heel aardse geuren en smaak.

- Cabernet Franc: rijp geplukt, lekker drop, stro, peper, chocolade, kers.

Dit voorjaar gaan de rode wijnen op fles, volgend jaar zijn ze in Nederland. Gaat het proeven!

Bosbeheer tussen de bedrijven door

Na jaren buffelen in de wijngaard weten we dat je nooit wekenlang eenzelfde werk achter elkaar moet doen.

Afwisseling geeft veel meer plezier en vermindert de kans op blessures. Daarom mogen we in de winter graag met de moterkettingzaag wat bomen omzagen.

Langs de akkerranden van een heuvelachtig luzerneveld groeien de eiken schuin het veld in.

Sommige exemplaren hebben superdikke horizontale zijtakken gevormd, waar je de eikenblokken in de lucht kant en klaar van kunt afzagen.

Andere bomen groeien met zijn vieren of vijven tegelijk uit een gemeenschappelijke stobbe, waardoor het dringen wordt voor een plaatsje in de zon.

Niet dat van ons alles per se netjes en recht hoeft te staan, maar de eiken hinderen soms de machines van Thierry, die zich om de luzerne-exploitatie van Bellevue bekommert. En al die kronkelende bomen en scheve bossages maken ons landbouwareaal kleiner dan het feitelijk is. Snoei geeft ook meer licht en een diverser leven in de akkerranden. En we krijgen prachtige blokken zwaar eikenhout voor in de haard van Bellevue. De grootste blokken kloven we direct en na een jaar of twee drogen, zitten we er dan warmpjes bij.

En vooruit, ook een strakke bosrand vinden we best een mooi gezicht.

Dode stronken trekken

De trieste ontmanteling van het zieke veldje Cabernet Franc gaat verder.

Afgelopen oktober, na de oogst, knipten we het loof af, verwijderden we draden - een deel voor hergebruik – en sloopten we een groot aantal palen. Eind oktober kregen we de rooivergunning van het wijnbouwinstituut France Agrimer. Het was toen nog kurkdroog, dus à l'attaque: de bulldozer van loonwerker Patrick Lalanne schepte snel de wijnranken uit de grond zoals wij ijsbollen uit een bak roomijs scheppen.

Toen we eind december weer op de wijngaard aankwamen, zag het veldje eruit als een slagveld. Veel stronken waren wel los maar staan nog rechtop in de grond. Met enige moeite trokken we ze eruit en legden ze met wortel en al in rijen.

Nu, op een koude mistige morgen begin januari, komt Pascal met een tractor en aanhangwagen over het land gehobbeld. Met Pien en Eddy gooien we in drie uur de tweeduizend stronken in de kar. Pascal maakt er twee enorme stapels van.

Eind februari zullen we er een mooi vuur van stoken. Daarna wordt het eenjarig kruid Bijenbrood (Phacelia tanacetifolia) ingezaaid om met zijn penwortels de grond te beluchten en stikstof uit de lucht in nitraatmeststof om te zetten. De akker krijgt een jaar rust.

In 2018 volgt de aanplant van Chardonnay, en, bij wijze van experiment, ook een paar rijen van de zeer kruidige Gewürztraminer. Maar voorlopig ziet de akker er desolaat uit. Zo zonder planten lijkt het allemaal groter dan het was.

Oei ik snoei

Een paar dagen voor Kerstmis komen we aan op de wijngaard, en onze vriend Abdel heeft al weer ijverig een groot deel van de wijngaard gesnoeid. Als een TGV schiet hij met zijn elektrische mes door de rijen.

Ook wij halen onze snoeimessen uit het vet en beginnen in ons eigen tempo aan de jaarlijkse klus.

In de snoeitijd wordt het oude hout afgeknipt en kiezen we twee hoofdloten (baguettes) en twee reserveloten (coursans). Die laatste twee zijn voorbestemd om volgend jaar de baguettes te worden.

Overal in de wijngaard dubbele in plaats van enkele baquettes aanbrengen, doen we nog niet zo lang. Het is meer werk, vooral als de baguettes in maart worden vastgebonden op de strakgetrokken ijzerdraad. Maar het zorgt voor een betere benutting van de draad, die als een korset de planten steunt. Ook groeien de mooiste trossen in het hart van de plant, dus als je twee uitlopers hebt, heb je twee keer fraaie druiven in het midden van de plant.

We compenseren de extra opbrengst door de baguettes wat korter te maken. Het idee is: hoe minder trossen er hangen, hoe meer geconcentreerd de wijn zal zijn.

Fijn om te merken is dat de wijngaard weer in normaal vaarwater terecht lijkt gekomen. Na de hagelstorm van juli 2014 verloren we dertig procent van de oogst en was veel hout vernield. In de winter van 2015 gunden we de planten herstel door de oude baguettes alleen wat bij te punten. In 2016 was het vervolgens een zwaar karwei om de dikke, twee jaar oude baguettes te snoeien.

Nu, aan de vooravond van 2017, lijkt alles er weer gezond uit te zien, zo blijkt als we in 75 mensuren bijna anderhalve hectare snoeien, ruim een vijfde van ons areaal. Pien en Eddy, Ronald en Hedwig helpen alvast om de gesnoeide takken uit de ijzerdraden te trekken.

Bellevue Chardonnay: 'feestje' op de kaart

Al enige tijd staat Bellevue Chardonnay als één van de vier witte huiswijnen op de kaart bij het Amsterdamse grillrestaurant Venus & Adonis.

Op de rand van de Jordaan, op de hoek van de chique Prinsengracht en de Elandstraat, wordt voor €5 per glas of €26,75 per fles ons toppertje geschonken. 'Levendig, bloemetje, verfijnd, feestje,' zo luidt de klinkende beschijving van onze wijn op de menukaart.

Bij Venus & Adonis maken ze mooie houtskool-gegrilde vis- en vleesgerechten, en met een gevulde en gegrilde portobello vergeten ze ook de vegetariër niet. Coquilles, gamba's, spare ribs, kip en steak, allemaal met een fijne grillsmaak. De uitdrukking wordt vaak misbruikt, maar 'het smelt hier op je tong', werkelijk.

Trots kijken we elkaar aan als links en rechts om ons heen flessen Bellevue Chardonnay open ploppen op deze drukke zaterdagavond.

'Goh, zijn jullie de producenten', zegt eigenaresse Joyce Lieven. 'Wat leuk dat jullie komen eten. Jullie wijn doet het heel erg goed.'

En plop, daar gaat er weer een open, een fles voor een tafeltje van vier. Een hele leuke gewaarwording, volkomen onbekende mensen die hun neus in een glas met onze wijn steken. We hebben de neiging om naar ze toe te lopen en te zeggen 'da's onze wijn, hoor'. Maar we genieten van onze gamba's en steak Venus, en drinken er een lekker glas rood bij. Van iemand anders deze keer.

Ondanks de droogte een goed Malepère-jaar

V.l.n.r.: Handpluk; Kisten van het land; Steeltjes voor papierfabriek; Suikergehalte bepalen.
 

Als we in de laatste week van september naar Bellevue afreizen voor de handpluk, treffen we ondanks de droogte een verrassend frisgroene wijngaard aan. Nog verbaasder zijn we als we vele fraaie blauwzwarte trossen aan de takken zien wiegen. Nergens een spoor van schimmel, verbrandingsverschijnselen of verschrompelde trossen.

Boeren die we in het dorp tegenkomen en de eerste reacties op de cave bevestigen de waarnemingen op onze wijngaard: veel mensen zijn agreablement surpris. Ondanks de maandenlang aanhoudende droogte (14 mm regen in juli, 3 mm in augustus, 12 mm in september) lijkt 2016 in de Malepère een goed wijnjaar te worden. Sommigen menen zelfs dat dit wijnjaar het topjaar 2015 naar de kroon kan steken. Hoe is dat mogelijk?

Volgezogen

De beschikbaarheid van water diep in de bodem is het antwoord. Op Bellevue wortelen de druiven kennelijk diep genoeg. In december vorig jaar regende het 0 mm, maar in de eerste helft van 2016 hebben de heuvels op ons landgoedje zich blijkbaar voldoende volgezogen.

Vol goede moed gaan we met een team van gemiddeld acht plukkers per dag aan de slag. Net als vorig jaar wijst Emmanuel Robert al kauwend op druiven de weg. 'Eerst Merlot,' zegt hij. 'Van de Merlot voor het huis neem je alleen de onderste helft. En dan vul je het aan met een halve hectare van de jongste Merlot op dat heuveltje.'

Het perceel Merlot langs de weg hebben we nog nooit met de hand geplukt, en die druiven zijn volgens hem dit jaar het beste. 'Maar kijk uit, neem alleen de bovenste 75 planten van elke rij en pluk die het laatst, want de druiven kunnen nog vier dagen rijpen,' zegt hij beslist.

Een indrukwekkende werkwijze. Wij proeven ook dat de druiven goed zoet zijn en we kijken zorgvuldig of de pitjes niet meer groen maar egaal bruin zijn. Maar Emmanuel, oorspronkelijk afkomstig uit Bordeaux en zeer vertrouwd met de wijnstreek daar, leest meer af, terwijl hij maar weer eens een paar druiven in zijn mond steekt. '2016 is bij jullie een echt Merlot-jaar,' vindt hij.

Voor de veiligheid nemen we de proef op de som door de zuurgraad en het suikergehalte van druivenmonsters zelf te analyseren in het laboratorium van Domaine de Cazes, waar Philippe zich als gewoonlijk over onze handoogst zal ontfermen. De metingen bevestigen de indrukken van Emmanuel.

40 duizend kilo

Maar we koersen dit jaar niet alleen mooi op Merlot. Na de ruim 4500 kilogram van de drie percelen Merlot plukken we ook een mooie partij van 1500 kilogram zeer rijpe Cabernet Franc. De laatste batch is 1400 kilogram Cot met grote zoete bessen, vol sap.

In zes plukdagen met perfecte weersomstandigheden halen we bijna 7500 kilogram van de mooiste trossen van de planten. Goed voor ongeveer 7500 flessen! Met een quad halen we kisten van het land en met een vrachtwagen rijden we heen en weer naar Cazes.

Als de stofwolken zijn gaan liggen, blijkt er op woensdag 5 oktober nog voldoende over voor de reguliere oogstmachine. Pascal en Dimas roffelen in een tijdsbestek van 8 uur maar liefst 31 duizend kilogram van de velden.

Samen met de eerder geoogste Chardonnay en de opbrengst van het te rooien veldje Cabernet Franc, hebben we voor het eerst sinds 2011 weer eens een oogst boven de 40 duizend kilo. En het zijn bovendien hele mooie, gezonde kilo's!

Het Bellevue-team Marijke, Ief en René dankt Franklin, Elle, Liesbeth, Bob, Nina, Jan, Gerda, Piep en Nico voor hun vlijtige en enthousiaste plukwerk.

Begin van het einde voor een ziek veldje Cabernet Franc

We schreven het al eerder: veel te vroeg moeten we afscheid nemen van een veld Cabernet Franc. Twintig jaar oud pas, en toch is de helft van de planten al enkele jaren dood door een ziekte van het hout, esca genaamd.

Esca wordt veroorzaakt door een witte schimmel die soms jaren afwacht om in winter of voorjaar toe te slaan, bijvoorbeeld door open wonden na de snoei van takken. De schimmel sluit in de hoogzomer de haarvaten af, waardoor de bladeren eerst een geel-rood-bruin patroon vertonen dat nog het meest op een tijgerprint lijkt. Daarna verdorren de bladeren en sterft de tak af. En zo gaat dat gestaag door.

Vooral de Cabernet Franc is er gevoelig voor. Er is weinig bestrijding mogelijk. Het meeste kans van overleven biedt het bijtijds frontaal doorzagen van de stam in de zomer. En dan hopen dat een uitloper van onderen, 'opleiders' noemden we ze, het volgend jaar voor een onaangetaste nieuwe stam zorgt.

We hebben het jarenlang geprobeerd, maar op dit veld van ruim driekwart hectare was er geen redden meer aan, wellicht omdat we niet voortdurend de besmette stammen hebben afgezaagd.

In de dagen dat we wachten op het startschot voor de handpluk en in de week na de oogst snoeien we het veld. We verwijderen een groot aantal palen en leggen de beste exemplaren opzij voor gebruik op andere velden. Ook de mooiste ijzerdraad, pas zes jaar geleden aangebracht, bewaren we voor hergebruik. De rest van de palen is voor de houtkachel of voor een groots kerst- of paasvuur op het land. Het oud ijzer gaat samen met kromme, roestige spijkers naar de ijzerboer.

Natuurlijk stemt het vooral triest dat dit stukje Cabernet Franc al na 20 jaar het loodje legt. 'CF' geeft, mits voldoende gerijpt, onze rode wijn wat meer power dan wanneer ze louter Merlot zou bevatten. Gelukkig hebben we nog anderhalve hectare Cabernet Franc over.

Toch een beetje vreemd dwalen we de laatste dag over het veld. Nu de ijzerdraden zijn verwijderd en planten gesnoeid, struinen we opeens diagonaal over het veld in plaats van in rechte rijen.

Bellevue huurt eikenhouten vat

Stap voor stap breidt Bellevue het arsenaal aan mogelijkheden uit. Eerder kochten we een roestvrijstalen vat en zeventig oogstkratten om minder te hoeven lenen bij de buren. Vanaf nu kunnen we ook beschikken over een vat van eikenhout.

Experimenteerbedrijf Domaine de Cazes bleek een eikenhouten vat over te hebben. De ton heeft een volume van 400 liter, bijna twee keer zo veel als de standaard barrique Bordelaise van 220 liter.

Voor een prikkie kan het tweedehands houten vat, dat dateert uit 2006, van binnenuit worden uitgefreesd. Dat maakt hem weer als nieuw. Voorlopig mogen we de reusachtige ton een paar jaar leasen.

Het nieuwe vat geeft ons nog meer mogelijkheden om bijzondere wijnen aan onze collectie Bellevue-wijnen toe te voegen.

Voortaan kunnen we een deel van onze rode wijn op eikenhout zetten. In goede jaren, met veel rijp fruit, kan in dat vat een mooi huwelijk ontstaan tussen de aroma's van de drie wijnrassen en de subtiele hoeveelheden vanille en looizuur die door het eikenhout worden prijsgegeven.

De op eikenhout gelagerde wijn zullen we kunnen mengen met rode wijn uit ons grote roestvrijstalen vat. Of we kunnen een aparte fles maken, van de bekende blend van onze drie rode rassen of juist alleen van de Merlot. (Mmmm, een Bellevue fût de chêne!)

We gaan het zien.

4000 kilo Chardonnay geoogst

Is het maandenlang woestijndroog, breekt op woensdag 14 september, net als de oogstmachine de zeer rijpe en volle Chardonnay-trossen van de planten wil trillen, de hemel open. Een beetje regenwater kan echter geen kwaad. Een kleine maar fijne oogst van 4000 kilogram komt van het veld.

De witte oogst wordt anders verwerkt dan de rode.

Rode druiven worden na het oogsten alleen licht ‘ontsteeld’; in het wijnvat raken ze vanzelf geplet onder hun eigen gewicht. Witte wijn moet echter fris zijn en voldoende zuur bevatten. Lang contact met druivenschillen en -pitten is daarvoor niet fijn. Daarom moeten de druiven snel worden geperst en moet het sap snel van de omhulsels worden gescheiden.

Onze oogst gaat daarom snel naar Thibault Fort, voor zowel de persing als de debourbage, het verwijderen van de drab. Twee dagen later arriveert de nu piepjonge wijn twintig kilometer verderop in de koelcel van Domaine de Cazes, de wijnmaker die ook verantwoordelijk is voor de wijn van onze handgeplukte rode oogst.

Daar kan het rusten en vergisten van de Chardonnay 2016 beginnen.

Twee wijnprimeurs op zonovergoten proeverij

Voor de dertiende keer hielden we vandaag onze gezellige najaarsproeverij. We presenteerden er vol trots twee nieuwe wijnen, en veel van onze ruim 250 abonnementhouders grepen dat aan om hun jaarlijkse wijnpakketten in ontvangst te nemen.

Op een zonovergoten terras van Ivo’s Kitchen aan het Amsterdamse Witte de Withplein proefden meer dan 120 bezoekers van de nieuwe Bellevue Chardonnay 2015. De witte Bellevue is al jaren populair, maar dit jaar is hij nog extra vol van geur en smaak.

Voor het eerst is hij gemaakt door Domaine de Cazes, en voor het eerst bevat hij ook alleen druiven van onze eigen wijngaard.

Jaartje gerijpt

De tweede primeur was Bellevue Rouge 2014.

Anders dan onze witte wijn, die kort na het bottelen al optimaal op dronk is, wordt onze rode wijn nóg beter als hij een jaartje extra rijpt. Dus heeft de Rouge 2014, gebotteld en al, sinds vorig jaar geduldig in Frankrijk liggen wachten.

De bijval op de proeverij bewees dat dat extra jaar niet voor niets is geweest.

Ook de topoogst van rode wijn 2015 is om dezelfde reden na de botteling weggelegd in de gekoelde loodsen van Cave de Malepère. Op de proeverij 2017 zal hij voor het eerst zijn kunsten mogen vertonen.

Boeren

Tijdens de proeverij praatte Marijke de bezoekers bij over alweer een jaar wijnboeren in Zuid-Frankrijk.

Ze vertelde over de nimmer versagende strijd tegen distels en kweek, de beslissing om een ziek veld van driekwart hectare Cabernet Franc te rooien en te herbeplanten met een witte variëteit, en niet te vergeten, de maatregelen om het compostgebrek in de bodem van de wijngaard terug te dringen.

Equipe Bellevue dankt Sonja, Martin en Peter voor hun hulp bij het inpakken van de wijnpakketten en Joost, Bibi en Elly voor hun assistentie tijdens de proeverij.