19 september 2007

De druivenrassen van Bellevue

Onze wijngaard beslaat 7,5 hectare, aangeplant met meest rode druiven (merlot, cabernet franc en een beetje cot). Als witte druif hebben we chardonnay.

CHARDONNAY

Ongeveer driekwart hectare van de wijngaard is aangeplant met chardonnay, het ras waar we een uitstekende witte wijn van maken. Chardonnay wordt gekenmerkt door fruit als ananas, appel, citrusfruit, mango en, ook wel boter, room, noten.

MERLOT

Enkele kwalificaties van merlotdruiven, uit het boek “ontdek de wereld van de wijn” van de bekende wijnschrijver Hubrecht Duijker. Merlotdruiven bevatten iets meer suiker (afhankelijk uiteraard van de hoeveelheid zon), wat na de vergisting kan resulteren in een hoger alcoholgehalte. Ze bevatten iets minder tannine, de wat bittere stof die je proeft als je een druivenpit doorbijt of op een schil kauwt. Tannines zijn niettemin belangrijk want ze geven de wijn kracht en dikwijls ook potentie om zich ontwikkelen.

Merlotdruiven rijpen sneller en zijn daarom geschikt voor de wat grotere hoogte. In het najaar voor de oogst zijn ze daarmee ook minder kwetsbaar voor regen en hagel. Daar staat tegenover dat ze in het voorjaar eerder vrucht zetten en daarmee gevoeliger zijn voor nachtvorst. Het ras heet ook gevoelig voor plantenziekten als meeldauw.

De naam merlot zou volgens historici afkomstig kunnen zijn van merle (merel). Vanwege de vroegrijpheid van de druif vallen de vogels er het eerste voor.

Kenmerkende aroma´s: donker fruit als zwarte bessen, bramen, kersen en vijgen. Ook kwalificaties van laurier (drop) en een scala van diergeuren (leer, bont) vallen merlot ten deel.

CABERNET FRANC

Cabernet Franc wordt gezien als het suffe broertje van cabernet sauvignon, want het sap is iets lichter van kleur, heeft een lager tanninegehalte en minder noblesse. Maar vanwege zijn geur, fruitigheid en productiviteit wordt de druif toch veel aangeplant. Net als merlot rijpt cabernet franc relatief vroeg in het jaar en het vlijtige druifje is dus geschikt voor een koeler klimaat op wat grotere hoogte. In de Bordeaux is het een `steundruif´ in de melange van cabernet sauvignon en merlot. In de Loire-streek, nabij Tours, wordt 100% cabernet-francwijn gemaakt, bijvoorbeeld in Bourgeuil.

Kenmerkende aroma´s: zwarte bessen, rood fruit als aardbeien, frambozen, “niet zelden iets van potloodslijpsel en frequent plantaardige elementen als aardappelschil, groene paprika en florale tonen (viooltjes)”. En we zijn er nog niet. Duijker: “Sommige wijnen kunnen ook iets hebben van koffie, chocolade en enigszins aardse aspecten.”

COT (MALBEC)

De derde rode variëteit op Domaine de Bellevue is cot, de oorspronkelijke naam van malbec, die het zeer goed doet in Argentinië. In Bordeaux is het ook een ondersteunende druif, in Cahors is het de bepalende druif. Het leidt tot volle wijn met kruidige fruitigheid, veel kleur (zwart!) en rijpingspotentieel. De lijst van aroma´s komen sterk overeen met Cabernet franc.

Werk aan de wijngaard

De snoei

Het belangrijkste werk in een wijngaard in de winter is zonder twijfel de snoei van de druivenstruiken. Vrijwel alle takken van het afgelopen seizoen worden zonder pardon afgeknipt. Als de laatste trossen zijn geplukt, vaak nog in oktober, kan een wijnboer even genieten van een korte periode van rust op zijn gaard. (Maakt hij zijn eigen wijn dan is het in de kelder uiteraard een drukte van belang).

Half november gaan de bladeren vallen. Daarmee eindigt de fotosynthese en de productie van suikerrijke sappen. De plant gaat in winterslaap. Dat is het signaal voor de boer om zijn snoeimes en takkenschaar uit het vet te halen.

In onze streek, de zuidwestelijke Languedoc, snoeien ze alles weg op drie uitlopers na. De belangrijkste beslissing is om de stevige jonge tak te kiezen en die op zes tot acht ogen te snoeien. Als het goed is, ontspruit uit deze uitloper – die bij ons “baguette” (inderdaad, stokbrood) wordt genoemd – volgend jaar zes tot acht nieuwe uitlopers, waaraan van onderaf de trossen druiven komen te hangen. De twee andere uitlopers zijn korter en bestaan uit twee ogen. “Coursons” (kortjes) heten deze reservetakken.

Theoretisch is het niet zo moeilijk, maar in de praktijk is het een hele opgave om te beslissen. De baguette moet zich altijd onder de onderste ijzerdraad bevinden en het mag nooit de oude baguette zijn. Hij moet niet te stug zijn, maar ook weer niet te slap. Ga d´r maar aan staan in de wirwar van kale takken, waar een uitloper soms van twee buren verderop afkomstig blijkt. De coursans moeten altijd onder de baguette zitten, mogen niet naar beneden en niet dezelfde richting wijzen en niet het gangpad ingroeien, en zitten dus bij voorkeur links en rechts van de stam.

Abdelhak, de man die voor ons de 30 duizend planten snoeide in de begintijd en vooral ook AbdelSlem, die sinds 2006 de scepter zwaait over de snoei, draaien hun hand er niet voor om voor deze op het oog complexe beslissingen. Razendsnel snoeit Abdel met zijn elektrische snoeimes ongeveer 75 planten in een uur. Een tempo waar wij niet aan kunnen tippen.

Maar dat hoeft ook niet. We krijgen er steeds meer slag van. Grofweg snoeit Abdel de jongste helft van de wijngaard en nemen wij de oudere helft voor onze rekening.

De ramasse

Al het gesnoeide hout dat zich vaak helemaal in het ijzerdraad heeft verstrengeld, moet eruit. Deze ramasse is een karwei dat ons beter ligt. Meestal in de krokusvakantie werpen we ons op dit werk, samen met vrienden en bekenden die ons in equipes een handje komen helpen.

We trekken de takken los, met kracht en ook met beleid om de baguette niet beschadigen. We gooien de takken in de middenrij. Het snoeisel van twee rijen komt in één middenpad, want dat scheelt de helft van het aantal tractorbewegingen.

In maart komt namelijk een trekker met een partij akelige messen erachter die het snoeisel verhakselt tot spaanders en de zaak de wijngaard in blaast. Nog later worden de snippers onder de zoden geploegd.

De pallisage

Als alle gesnoeide takken zijn verwijderd en de baguette fier op de stam staat, komen de (meest) mannen met de palen en de draden. Ze controleren de acaciahouten paaltjes die om de zes wijnranken in de grond geslagen zijn.

Zo´n paaltje kan gebroken zijn of verrot doordat het steeds wisselende waterpeil het op zichzelf superduurzame hout in contact brengt met zuurstof en bacteriën. In dat geval vervangen we het paaltje en timmeren het nieuwe exemplaar er staande op een kratje met een sleg in.

We brengen ook nieuwe krammen en spijkers aan waar de ijzerdraden op rusten. Is het ijzerdraad gebroken, dan vervangen we ook de draad. Hetzelfde geldt voor de hoekpalen, die de spanning van de hele rij moet opvangen. Dat gebeurt door middel van een enorme tentharing (amare) waarvan we er intussen ook al vele hebben vervangen.

De pallisage vormt in feite het corset waarop alle wijnranken rusten, zich vastgrijpen en de soms harde wind weerstand. Gevleugelde uitdrukking op Bellevue: ‘C’est la pallisage qui gere la vigne et pas comme avant la vigne qui gere la pallisage’ (het zijn de palen en draden die de wijngaard leiden en niet andersom, zoals voorheen).

Behalve de onderste porteur (op 70 cm van de grond) zijn er dus op nog twee hoogtes ijzerdraden gespannen. Bovenop ligt de “file fixe” – de vaste draad – die vooral van belang is voor de eerste vier jaar als de jonge plantjes rechtop worden geleid.

Ongeveer 35-40 cm boven de porteur bevindt zich de “balladeur”, die aan weerzijde van elke paal loopt en daarom ook wel “telefoondraad” wordt genoemd. Deze balladeur kan van zijn haakje worden genomen en op de grond worden gelegd. In juni wordt hij er weer opgelegd en leidt dan in één klap alle wilde jonge uitlopers keurig netjes recht omhoog. De mechanische snoeimachines scheren vervolgens twee à driemaal in juli en augustus over de ranken heen en snoeien de verste uitlopers af.

De attache

Is de pallisage goedgekeurd dan brengen we de draden op spanning. We trekken alle ijzerdraden aan. Bij de onderste draad (porteur of drager) gebeurt dat met een slimme tang die een katrolletje doet bewegen waarna de draad zich aanspant. Ook de beide balladeur-draden, die van hun haakje kunnen worden gehaald, trekken we zo strak mogelijk aan. Tenslotte spannen we zelf met de hand de hoogste draad, de fil fixe.

Dan volgt de attache, het vastmaken van de baguette op de porteur, een geduldig werkje dat we ook helemaal zelf uitvoeren. Meestal gebeurt het door vele equipes van vrouwen.

Ze buigen de baguette voorzichtig en wikkelen hem enkele malen om de porteur. Eenmaal vastgebonden met een plastic clipje is de rank in het voorjaar instaat om de kleine uitlopers uit de ogen te laten ontspruiten.

90 duizend handelingen

In de wintermaanden moet een wijnboer dus minstens vier keer over zijn akkers voor al dit handwerk, waarvan elke plant al drie individuele behandelingen ondergaat. Eerst snoeien, dan ramasseren en ten slotte attacheren. Het is het meest arbeidsintensieve werk op de wijngaard. Op de 7,5 hectare van Bellevue staan een slordige 30.000 planten. Dat zijn dus al 90 duizend handelingen, samen ongeveer 5 minuten per plant, dus 2500 uur ofwel ruim 300 werkdagen.

De wijngaard Bellevue

“Bellevue” heet ons domein. Geen erg originele naam, maar zo staat het nu eenmaal in de boeken en op de landkaarten.

Bellevue doet haar naam wel eer aan. Want het ligt idyllisch, stil, tussen de heuvels van de Malepère, op zo´n 300 meter hoogte. We beschikken over 32 hectare grond, waarvan 7½ hectare wijngaard. Het terrein ligt deels op lichtglooiende zuidhellingen. Op het hoogste punt kijk je naar het noorden over een enorm dal naar Les Montagnes Noirs. Zuidwaarts doemen in de verte de Pyreneeën op.

De wijngaard meet dus ongeveer vijftien voetbalvelden, verspreid over diverse kleinere stukken en telt ongeveer 30.000 planten. Dat is goed voor zo'n 75.000 flessen wijn. Domaine de Bellevue maakt die flessen echter niet zelf, maar produceert verschillende soorten druiven die naar de coöperatieve Cave in het dorp worden gebracht. Daar worden de druiven, samen met die van zo'n honderd collega wijnboeren uit de streek, verwerkt tot diverse wijnen. Vanaf de oogst van 2006 houdt de cave echter een deel van onze druiven apart en maakt daar afzonderlijke Bellevue-wijnen van.

De wijngaard wordt voor een deel bewerkt door een loonwerker, in dienst van onze buurman die een gigantische wijngaard van bijna honderd hectare heeft. Deze loonwerker, Pascal, voert ook een belangrijk deel van de regie over ons domaine en geeft ons aanwijzingen wat, wanneer en hoe we het moeten doen. Zelf doet hij vooral het machinale werk. Wij - samen met familie, vrienden en kennissen - voeren het leeuwendeel van het handwerk uit. Dat betekent dat we grofweg tussen Kerstmis en Pinksteren flink aan de bak gaan. Rond Kerstmis beginnen we met de snoei, een nauwkeurig karwei dat we dankzij de wijze lessen van Abdelsalem - die als deskundig snoeier met een elektrische snoeischaar een groot deel van de snoei verricht - steeds meer onder de knie krijgen.

We hebben de wijngaard in februari 2004 gekocht. Het eerste jaar waren we wel juridisch eigenaar, maar was de oogst nog voor rekening van de vorige eigenaar. Dat gaf ons de gelegenheid en tijd om goed rond en kijken en niet overhaast beslissingen te nemen. Sinds 2005 is de oogst voor ons. Tot nog toe boeken we elk jaar betere resultaten. Mede dankzij het verbeterde snoeiwerk, de zorg en passie van Pascal die al het mechanisch werk in de wijngaard verricht en ook onze eigen inzet. Ten opzichte van 2004 was de oogst in 2005 een tiental procent groter, in 2006 nog eens, om in 2007 acht procent terug te vallen vanwege meteorologische problemen in het voorjaar.

De akkers

Behalve druiven en bos telt Domaine de Bellevue ook een flink oppervlak aan akkers. Twintig hectare, waarvan acht in pacht. De akkers worden bewerkt door loonwerker Patric Lalanne, die dat voor ons op biologische wijze doet.

De producten, zoals wintertarwe, zonnebloemen, lente-erwtjes en linzen gaan naar een biologische coöperatie enkele tientallen kilometers bij ons vandaan.

Er worden kunstmest noch bestrijdingsmiddelen gebruikt en om de grond niet uit te putten en ziekten minder kans te geven, worden de gewassen verbouwd in een uitgebreide rotatieteelt waarin ook braak en het inzaaien van wikke en lupinen (stikstofverbeteraar) een rol hebben.

Wat doen wij?

Nadat we in 2004 Domaine de Bellevue hebben gekocht, zijn we in 2005 ook de exploitant van de wijngaard en de landbouwgrond geworden. De landbouwgrond wordt bewerkt door een locale loonwerker, de wijngaard willen we zoveel mogelijk zelf doen. Alleen het machinale werk en een deel van het snoeien van de dertigduizend planten besteden we uit aan onze “regisseur” die ook de grote wijngaard van een van onze buren bewerkt.

We zijn nog steeds druk doende het vak van wijnboer te leren. Na vier jaar de hele cyclus van snoeien tot oogst te hebben meegemaakt, krijgen we steeds meer inzicht in het werk dat nodig is om de groei van zo’n 60.000 kilo druiven elk jaar tot een goed einde te brengen. Ieder jaar komen we voor nieuwe verrassingen te staan, de natuur is immers onberekenbaar en volgt niet altijd onze planning en onze agenda’s.

Of we ooit helemaal zelfstandig onze wijngaard draaiende kunnen houden, weten we niet. Daarvoor zullen we toch bijna het gehele jaar door op Domaine de Bellevue aanwezig moeten zijn. Nu zijn we er ongeveer honderd dagen per jaar. Maar wellicht verandert dat in de toekomst. Ons project is zowel een commercieel als een sociaal project. Natuurlijk willen we geen geld toeleggen op de wijngaard en de landbouw, maar we hoeven ook niet van de opbrengst ervan te leven. Ook al is het dikwijls hard werken, we vinden het heerlijk om op de wijngaard te zijn en nemen graag vrienden, kennissen en familie mee om te helpen bij het vele handwerk.

Wie zijn wij?

Sinds begin 2004 zijn wij de eigenaars van een wijngaard in Zuid-Frankrijk. Wij zijn vier Amsterdammers met enige passie voor wijn en met werk in de hoofdstad dat weinig met wijn heeft te maken. Als we maar even kunnen reizen we af naar Frankrijk om daar, met hulp van vrienden en kennissen en de inzet van locale deskundigen, ons Domaine de Bellevue te bestieren.

We zitten in de Côtes de la Malepère. Dat is een piepklein gebied in het westelijk deel van de Languedoc. Ons domaine ligt net buiten het dorp Arzens, vlakbij de Katharen-stad Carcassonne in de provincie Aude, niet ver van Toulouse. De wijngaard, die wat verscholen in de heuvels ligt, heeft een prachtig uitzicht. Noordwaarts zien we de Montagne Noir, en naar het zuiden ontwaren we de stille heuvels van de Malepère. Verder weg doemen de Pyreneeën op.

De wijngaard is 7,5 hectare groot en het huis met een open, oude tabaksschuur eraan vast, ligt midden tussen de ranken. Daarnaast hebben we nog twaalf hectare glooiende akkers waar we op biologische wijze wintertarwe, zonnebloemen, erwtjes en luzerne telen, afgewisseld met perioden van braak. Een braakliggend veld zaaien we in met lupinen en wikke als grondverbeteraars. Ook beschikken we over nog eens acht hectare landbouwgrond die we in pacht bewerken. Tenslotte zijn we eigenaar van ongeveer twaalf hectare ontoegankelijke bosjes en struikgewas.

Geslaagde wijnproeverij

Het was een mooie zonnige dag, die zondag 16 september. Ongeveer 150 mensen waren naar de Lauriersgracht in Amsterdam gekomen voor, inmiddels de vierde, distributie van de wijnabonnementen en de bijbehorende proeverij van wijn en kaas. De houtwerkplaats van Christian en Maartje was weer een gastvrije plek en de binnenplaats kwam, gezien het weer, goed van pas. Met trots konden we onze eerste "eigen" wijn laten proeven aan alle abonnees en konden we het doosje rood in het jaarlijkse wijnpakket vullen met zes van deze flessen. De reacties waren enthousiast. Een flink aantal abonnees prefereerde de Merlot Bellevue zelfs boven de Montlaur die voorgaande jaren in het pakket zat. Hier vindt u het fiche technique, de beschrijving van de wijn, die in 2007 in het pakket zit. René vertelde iets over het afgelopen seizoen dat zich vooral kenmerkte door te warm en te droog in het voorjaar en te koud en te nat in de zomer. De laatste dagen vlak voor de oogst zijn nog flink warm geweest, zodat niet al te zeer voor de kwaliteit van de druiven hoeft te worden gevreesd, maar de opbrengst zal wel iets lager zijn dan vorig jaar. Het wonder van de eigen wijn werd geïllustreerd met een filmpje van de het op fles zetten van de Merlot Bellevue in een compacte mobiele bottelarij in een vrachtwagen. Voor de cave werd zo voldaan aan het vereiste: "mis en bouteille au propriété". Nico, die een verhaal zou vertellen over de ecologie van de wijngaard, de graanvelden en het omringende bos, was helaas ziek. Ief las daarom een stukje over zijn bevindingen voor en zo konden de abonnees toch nog iets te weten komen over blauw, rood en paars guichelheil, kaasjeskruid, siererwten en brilzaad en dassenburchten en zwijnenzwembaden. Hier zijn de bevindingen van Nico te lezen. Marijke tenslotte, sloot daarbij aan met een korte uiteenzetting over onze inspanningen meer opbrengst uit de biologisch geteelde granen, zonnebloemen en andere gewassen te krijgen. Door een langere rotatieteelt met niet alleen zonnebloemen en wintertarwe, maar ook met gerst, erwtjes en luzerne hopen we de uitgeputte grond weer haar vruchtbaarheid terug te geven. Enthousiasme was er bij de foto's van het afgelopen seizoen waarop menigeen zichzelf herkende al wiedend, snoeiend, attacherend of bezig met draden en palen. Dankzij deze noeste werkers en de inmiddels 275 abonnees - die ook de nodige extra doosjes wijn hebben nabesteld - was het voor Domaine de Bellevue een mooi jaar.

Bellevuebericht augustus 2007

Hier volgt de laatste nieuwsbrief, met daarin de aankondiging van de proeverij (van onze eigen Merlot Bellevue) en het ophalen van de wijnpakketten op 16 september j.l. Bellevuebericht 6

Reageer!

Hieronder kun je algemene reacties geven op de activiteiten van Domaine de Bellevue en haar eigenaars. Deze reacties kunnen door iedereen worden gelezen. Een gewone e-mail sturen kan ook. Gebruik daarvoor het adres info@domaine-de-bellevue.nl Tip: klik op "aantal reacties" en kies uit de drie opties in het reactieschermpje voor "overig" en typ dan je naam en eventueel je website.

12 september 2007

Bellevue-wijn: waar te koop?

Bellevue-wijn is niet alleen via het besteloverzicht of een wijnabonnement verkrijgbaar: je kunt onze wijn ook vinden op losse verkoopplekken, van gerenommeerde slijterijen tot hippe cafés en restaurants. Voorbeelden zijn:

(Klik op de plaatsnaam voor een routebeschrijving)

Slijterijen:

(Eet)cafés, restaurants, theaters:

Verkoop 'aan huis':

19 juli 2007

Welkom op de website van Domaine de Bellevue

Sinds 2004 bezitten wij, vier Amsterdammers met enige passie voor wijn, een wijngaard in Zuid-Frankrijk: Domaine de Bellevue.

Met de inzet van familie, vrienden en kennissen en de hulp van locale deskundigen proberen we van de wijngaard en de bijbehorende akkers een rendabel bedrijf te maken. Maar vooral willen wij een goed drinkbare wijn produceren met zo min mogelijk, liefst geen milieuonvriendelijke middelen.
Domaine de Bellevue is niet louter een commercieel project. Door de betrokkenheid van velen, bijvoorbeeld bij de jaarlijkse proeverij, de wijnabonnementen en werk op de wijngaard, is het ook een sociaal project.

Op deze website doen wij verslag van onze belevenissen en de ontwikkeling van Domaine de Bellevue. De site is vooral bedoeld voor hen die betrokken zijn bij ons project. Maar natuurlijk zijn ook anderen welkom om een kijkje te nemen. Wellicht willen ze zelfs, bijvoorbeeld door het nemen van een abonnement, toetreden tot de Bellevue-gemeenschap.

Veel plezier!
Ief van Meegeren, Marijke Vos, René Didde & Maarten Evenblij (in memoriam)