Veldjes Merlot-planten gerecycled

Vandaag sloeg het laatste uur voor planten op twee oude veldjes Merlot, één direct voor het huis en eén langs de weg: ze worden gerooid.

De Merlot-planten direct voor het huis (0,7 hectare geplant in 1997) en langs de weg (1,2 hectare uit 1996) liepen de laatste jaren danig in aantal en bloeikracht terug. Ondanks onze inspanningen waren de veldjes al een tijd niet meer rendabel.

Het besluit om de velden te rooien leidde ons tot een heus lange-termijnplan. Het natte, noord-oostelijk geëxposeerde veld voor het huis laten we eerst een flinke tijd braak liggen. Voor daarna denken we over een plan met een aantal meeldauw-resistente rassen, wijnbouw zonder machines, en, meer heuvelaf, mogelijk fruitbomen en groentes.

Sorgho

Het langwerpige veld langs de weg rooien we in de loop van drie jaar. Dit jaar dus de eerste 0,4 ha. Het zal dit voorjaar diep worden geploegd en ingezaaid met sorgho, een stikstofbindend, diep wortelend, eiwitrijk gewas waarvan het meel in Afrika tot brood wordt gebakken. Hier zou een minder edele sorgho-variant als veevoer kunnen dienen, maar dat gaan we niet doen. Alle door de sorgho-planten geproduceerde eiwitten, vezels en voedingsstoffen worden in het najaar ondergeploegd. Na 25 jaar wijnbouw heeft de bodem behoefte aan herstel en extra voedsel.

Daarna is het plan om drie druivenrassen te planten. Volgend jaar allereerst Cabernet Franc, een stoere 'steundruif', pal naast de Cabernet Franc die in 2021 werd aangeplant. Samen vormen ze dan een mooi perceel van 0,75 hectare.

De 0,4 hectare die het jaar erna wordt gerooid, vervangen we mogelijk door Gewürztraminer en Chardonnay. In 2027 wordt de laatste 0,4 hectare dan weer nieuw geplant met Merlot.

Kleinere wijngaard

Zo bouwen we stap voor stap aan een vernieuwde, kleinere wijngaard op de minst droge percelen van ons gebied, met voldoende witte en rode druiven voor rosé (ja toch, hopelijk toch weer eens ooit?) en rode Cuvée Maarten Malepère.

Voordat de machtige machine vandaag kwam om de oude Merlot-stronken te ontwortelen, hadden we eerder met de motorkettingzaag alle souches al tot 20 centimeter boven de grond afgezaagd. De oude stronken verdwenen gedroogd, samen met de slechtste acaciapalen, de kachel in. De beste paaltjes gebruiken we opnieuw. Zo is de cirkel weer rond.

Grootse oogst van Chardonnay

Al sinds 2009 zijn wij en onze afnemers heel enthousiast over onze witte wijn. Doordat de wijngaard relatief hoog ligt, heeft de Chardonnay vaak verrassend mooie, frisse zuren.

Omdat het oude Chardonnay-veld uit 1998 op zijn retour is, plantten we in 2018 op 0,6 hectare duizend nieuwe struiken. In 2022 gaven die hun eerste oogst, en dit jaar de tweede. In de fles vormen de druiven van de oude en de jonge planten samen een uitstekend team.

Na de oogst op deze vroege vrijdagmorgen noteren we, aangenaam verrast, een recordhoeveelheid van in totaal bijna 15 duizend kilo druiven. We zien bovendien fraaie druiven met veel sap. Die jus staat garant voor frisheid en dat is juist waar veel andere boeren in de streek dit jaar over klagen. Eerst verschrompelden bij veel boeren druiven door langdurige aanvallen van meeldauw, en in augustus kwam daar nog eens aanhoudende droogte en hitte overheen.

Ook wij zien door die hitte wel wat ‘brandschade’, maar het sap overheerst.

Heel blij mee!

Andermaal snoei en eindeloos distels trekken

Dankzij het wisselvallige, om niet te zeggen natte voorjaar schiet de wijngaard omhoog -- en niet alleen onze wijnplanten.

Ook het onkruid blijft maar doorgroeien. Je zou haast kunnen denken dat er de afgelopen maanden niets is gebeurd, terwijl in werkelijkheid vijftien mensen vier weken lang driftig onkruid hebben lopen weg te schoffelen.

Er zit niet veel anders op dan om vlijtig nogmaals zoveel mogelijk distels uit de grond te trekken en ook ander groot onkruid zoveel mogelijk te verwijderen, vaak gewoon met de hand. In augustus kan Marijke dan de puntjes op de i zetten.

Ook de ondersnoei, vooral Merlot, is dit jaar langer nodig dan erdere jaren. Op sommige stukken van de wijngaard komen we dit jaar al voor de derde keer. Opnieuw verwijderen we de nutteloze, druifloze uitlopers en ook de 'Amerikanen', uitlopers van de Amerikaanse onderstam, knippen we weg. Soms hebben ze zich wel drie meter verder om de trossen gewenteld.

Trossen als handgranaten

Een andere, meedogenlozer vijand van de wijnboeren trekt eveneens profijt van de regen: 'valse' (mildew) en 'echte' meeldauw (oidium, witziekte) tasten niet alleen de bladeren aan met grote bruine en witte vlekken, ze vreten ook de vruchtbeginsels op of leggen later een witte waas over de kleine druivenknopjes, waardoor ze niet verder groeien. Sommige boeren rapporteren half juli dat ze al zestig procent van hun oogst kwijt zijn.

Op Domaine de Bellevue valt de schade goddank mee, mede door de uitgekiende en vooral goed getimede behandelingen van Pascal. De bladeren hebben wel bruine en witte vlekken, maar de druiven zijn gaaf. 'Ik schat de schade voorlopig op nul tot vijf procent,' zegt Emmanuel. Een hele geruststelling. En nu maar hopen op kwaliteit in de trossen. De Chardonnay lijkt opnieuw de kroon te spannen. Trossen als handgranaten.

Doorbuffelen met late-voorjaarswerk

Net als het vroege-voorjaarswerk van februari en maart is het mei- en juni-werk een vast ritueel. Het is onder wisselende weersomstandigheden doorbuffelen.

Draden omhoog brengen om de fragiele uitlopers te ondersteunen en te beschermen tegen de wind. De draden zo strak mogelijk aanspannen. Takken tussen de draden brengen. Voorzichtig een clipje plaatsen, omdat de draad later vaak nog een etage omhoog kan.

Wat ook iedereen kan dromen, is het in gebukte houding weghalen van de uitlopers direct aan het voetje van de planten. Deze scheuten dragen geen druiven en vormen slechts een steppingstone voor meeldauw die vanuit de bodem op weg wil naar de lekkernij bovenin de planten. We doen deze ondersnoei ‘haasje-over’ met twee of drie mensen in een rij, zodat je steeds even rechtop lopend je rug kunt strekken. Hup, weer een rijtje af.

Hakkuh, hakkuh, puf, puf

We proberen al deze voorjaarswerkzaamheden zoveel mogelijk af te wisselen om de eentonigheid te breken en de spieren te ontzien. Maar op een gegeven moment blijft alleen het zwaarste ritueel over. We noemen het ‘hakkuh, hakkuh, puf, puf’: op haast Afrikaanse landbouwwijze hakken we met een pikhouweel onkruid als bramen, kweekgras, vijfvingerkruid, zuring, kaasjeskruid en allerlei ander onkruid vrij rond de planten. Distels proberen we er zo veel mogelijk met lange penwortel en al uit te trekken of te steken, uiteraard met een handschoen.

En dan zijn er ook nog de huis, tuin en keukenklusjes, zoals ramen lappen, helofytenfilter schoonmaken, gras maaien en maaisel afvoeren, kersen plukken, snoeien.

Vier teams ontfermden zich dit jaar gedurende ruim vier weken non-stop over al dit werk. Duizendmaal dank dus aan Elly, Riet, Ria, Gerda; Liesbeth, Piep, Caroline, Wenny; Marian, Sonja, Ineke, Jorie.

Late plensbui, vervroegde oogst

En dan is er toch weer de droogte die de oogst dit jaar bedreigt.

Na een natte winter en een koel voorjaar leek er lange tijd niets aan de hand in de streek, zeker niet op de hooggelegen heuvels van Bellevue. De nachtvorst die in april voor grote schade zorgde in de Bourgogne en in de Bordeaux, en ook in Languedoc verlies van jonge vruchtjes veroorzaakte, ging aan de deur van Malepère voorbij. Mei en juni brachten voldoende vocht, niet te veel (risico op de meeldauw-schimmel) en niet te weinig (droogte).

Volgens de boerenwijsheid van Arzens en omstreken valt er rond 14 juli een flinke onweersbui vallen, en zo niet dan toch uiterlijk 14 augustus, maar beide bleven dit jaar uit. Onze druiven konden lang interen op de vochtvoorraad in de bodem, maar nu zien we de eerste verschijnselen van droogtestress: krullende bruine bladeren en zachtjes krimpende druiven. Op zichzelf niet zo erg – ‘blad zat’ zou je kunnen zeggen - maar begin deze maand begonnen we ons toch zorgen te maken over de afrijping en de laatste procentjes suiker die nodig zijn voor fijne wijn.

Maar vorig weekend viel dan op de valreep de flinke bak regen. Vooral de Chardonnay-planten profiteren ervan en zorgen zich snel en zonder problemen vol. Zulk ‘water bij de wijn’ zal in de editie 2021 wel een iets lager alcoholpercentage geven maar dat kunnen we goed hebben. De laatste drie jaargangen (vooral 2018 en 2019) zat de Chardo behoorlijk hoog.

In de Cot (Malbec) pakt de plensbui minder goed uit. Cot heeft een heel dun schilletje en na de buien staan de druiven op knappen. Trossen kunnen uit elkaar klappen alleen al door de trillingen van de oogstmachine. Zo erg wordt het niet, maar de allengs vervroegde oogstdatum resulteert wel in een nogal lage alcoholgraad. En anders dan bij de wit en rosé streven we bij onze rode wijn juist naar wat meer alcohol.

'Vooralsnog een gemakkelijk jaar'

Bijna elk jaar bezoeken we de zogeheten ‘technische dag’ op Domaine de Cazes, het experimenteerbedrijf waar de avant-garde van de wijnboeren elkaar bijpraat over nieuwe inzichten, ontdekkingen en experimentele druivenrassen.

Vandaag hoorden we dat Cazes intussen over een van de grootste verzamelingen van nieuwe druivenrassen in Frankrijk beschikt, die dankzij eindeloos kruisen resistent zijn tegen de grootse plaaggeesten van de wijnboer: de valse meeldauw (Mildiou) en de echte meeldauw (Oidium). Van de twee is vooral de 'valse' erg gemeen. Ook wij hebben door de jaren heen al veel te stellen gehad met het voorkomen en bestrijden van de schimmels.

Biologische boeren bestrijden de schimmels nu met koperverbindingen, waarvan de resten uiteindelijk in de grond terecht komen en daar schade toebrengen aan het bodemleven. Resistente rassen zouden zulke bestrijding overbodig maken.

Onweersbuien

We horen ook dat 2019 vooralsnog geldt als ‘een gemakkelijk jaar’. ‘Het is te droog, maar het voordeel daarvan is dat er tijdens de vruchtzetting eind mei en begin juni weinig problemen waren en de beide meeldauwschimmels weinig uitbraken vertoonden’, zegt Cazes-directeur Thierry Grimal.

Dat was in 2018 wel anders, weten we nog. Heel veel regen verziekte toen een goede oogst van vooral de rode druiven. De aanwezige wijnboeren hopen dat er nog een paar flinke onweersbuien zullen vallen maar dat hagel uitblijft, want vorig jaar verwoestte dat vrijwel de gehele aanplant op Domaine de Cazes.

Historisch lage oogst merlot bevestigt keuze voor rosé

In de loop van een zonovergoten donderdagochtend was het laatste woord van het seizoen 2018 gisteren aan de oogstmachine.

Gestaag schoof het gevaarte over de druivenrijen en trilde met plastic baleinen links en rechts de druiven van de trossen. Waar wij eerder stonden te zweten in de zon, zat chauffeur Pascal in een geklimatiseerde machinekamer. Waar wij met zijn zessen 1000 kilogram in vijf uur haalden, rammelde de machine in dezelfde tijd met gemak 20.000 kilogram in zijn reservoirs.

Vandaag is het stof gaan liggen en worden de resultaten naar ons gesmst. Een uiterst pover resultaat: nog geen 23 duizend kilogram. Er blijkt nog minder Merlot te hangen dan we dachten. Maar goed, het gaat om de kwaliteit en we zullen zien of de wijn goed genoeg is voor de Bellevue Rouge 2018 (de fles met het rode etiket). Per slot van rekening dateert de nu één na laagste oogst van 2015 maar we hadden toen wél superwijn.

Rosé

We zijn achteraf vooral tevreden met onze keuze om niet met de hand te plukken voor een rode Cuvée Maarten (paars etiket) maar het experiment aan te gaan met rosé.

Technicien Emmanuel Robert heeft wel een tweetal verklaringen voor het lage rendement. De eerste ligt voor de hand. Een koud, nat voorjaar zorgde voor een late bloei, die vooral bij Merlot werd verstoord door fikse regenbuien. Vervolgens zorgde de broeierige zomer voor veel valse meeldauw (mildew) die de trossen en bladeren aantastten. 'Vooral de bioboeren hebben helaas een beperkt arsenaal aan wapens ter beschikking,' zegt Emmanuel. Tot slot hadden we vanaf begin augustus te kampen met een extreme droogte.

En daar komt ook de tweede reden in beeld. In de ogen van Emmanuel werken we te weinig compost in de grond. Niet alleen moet het door planten geconsumeerde organisch materiaal worden aangevuld – op een gegeven moment is de koelkast leeg - maar een goed gecomposteerde bodem houdt ook het water van het voorjaar beter vast. 'Dan waren jullie de lange droge periode van half juli tot nu ook beter doorgekomen.'

Wordt vervolgd.

De Bellevue Rosé komt eraan!

Al vanaf augustus twijfelden we over de kwaliteit van de Merlot. De rode druivensoort, die de helft van ons rode druivenareaal beslaat, kende dit jaar een moeilijke start.

Precies in de periode van bloei – tien cruciale junidagen voor de vruchtzetting – kampten we met grote regenbuien. De druif kwam slecht in bloei. Het natte voorjaar hield aan tot half juli en al dat vocht bij hoge temperatuur schept een paradijs voor de meeldauw. Vooral de valse meeldauw (mildew) profiteert en kan slechts met kopersulfaat biologisch worden bestreden. Maar de bladeren kleuren bruin en de fotosynthese wordt verstoord.

Doordat Cot en Cabernet Franc later in bloei komen, ontsprongen zij de regendans, maar ook hun bladgroei raakt verstoord, zij het minder.

Lang verhaal kort: in augustus ontstond het idee om dit wijnjaar geen Cuvée Maarten te maken, die immers 50 procent Merlot bevat. Waarom maken we geen rosé zonder Merlot?

Philippe, Pascal en Emmanuel vonden het een prima idee.

Het betekende wel dat de Chardonnay-plukploeg als een haas moest doorplukken, maar nu in de rode druiven. Want anders dan bij rode wijn wil je bij rosé juist niet de rijpste rode trossen. Net als witte wijn heeft rosé belang bij zuren, en bij volledige rijpheid zijn die zuren geoxideerd.

Wat bij rode wijn tot 'zwoele en zachte' kenmerken leidt, geeft bij rosé een 'laf en plomp' glas wijn. Wie het beter kan uitleggen, melde zich bij het loket.

4000 kilogram rode druiven

De witte druivenoogsters bleken bereid een paar dagen langer te blijven. In allerijl probeerden we nog wat extra mensen te krijgen. Uiteindelijk waren we met zijn achten, de laatste twee dagen zelfs met negen. We haalden bijna 4000 kilogram druiven van de struiken, en volgden dezelfde weg als met de Chardonnay: elke dag een volle vrachtwagen naar Philippe.

Na acht zware plukdagen is het Bellevue-team nu bijna de koning te rijk. Een fraaie handoogst met veel witte wijn en een veelbelovend experiment met Bellevue rosé. Als onze eigen rosé de (al niet kinderachtige) Foucauld van de Cave naar de kroon steekt, gaan we hem op fles zetten en is de wijn volgend voorjaar te verkrijgen.

Wat een weelde! Opnieuw breiden we het spectrum van Bellevue uit.

Maar zover is het nog niet. Eerst danken wij op onze blote knieën, op een krukje en op onze billen, Henk, Mylène, Liesbeth, Piep, Jorie, Tonny en Nico voor hun inzet, en dorpsgenoten Wilfried en Pete voor assistentie!

Millefois merci!

Foto's: Tonny, Jorie, Mylène

Een zonovergoten, drukbezochte proeverij

Op een zonovergoten zondag bezochten ruim honderd abonnees en andere wijnvrienden de jaarlijkse pakketten-pret met proeverij in Amsterdam. Voor de vijftiende keer al organiseerde Domaine de Bellevue deze bijeenkomst, en voor de tweede keer waren we te gast bij Nelis-West in de Amsterdamse Baarsjes.

Op de proeverij kregen de wijnabonnees vandaag onze nieuwste wijnen voor hun neus. Ze hoorden en zagen over de lotgevallen van het Bellevue-team met al zijn helpers op de Franse wijngaard. En ze namen ten slotte hun vooraf betaalde pakketten met twaalf flessen mee naar huis.

Ief vertelde vooral over het lange wachten tot de weersomstandigheden eindelijk goed genoeg waren om het al in 2016 gerooide veld opnieuw in te planten met piepjonge Chardonnay-struiken. De grillige weersomstandigheden speelden sowieso vanaf het vroege voorjaar een belangrijke rol. Tot april was de vele regen prima om de enorme droogte van de afgelopen drie jaar in te lopen, maar tijdens de bloei eind mei speelde de regen ons juist parten. Zo hadden we te kampen met veel meeldauw. Bovendien kregen onze planten twee hagelbuien te verwerken.

Bezoekers konden proeven van onze nieuwe Bellevue Rouge Cuvée Maarten 2016, met daarin de mooiste, handgeplukte trossen van onze rode druiven Merlot, Cabernet Franc en Cot. Voor het eerst dit jaar is een klein deel van de wijn ook een poosje gerijpt op (ons eigen!) eikenhouten vat. Ook de Rouge Bellevue 2016 was aanwezig.

Veel mensen gingen naar huis met extra dozen wit, rood, rosé of champagne. Sommigen namen ook nog een voorraadje lekker doorgerijpte Bellevue Rouge 2015 onder de snelbinders mee.

Voorjaarswerk: nooit eerder zo veel gedaan

Bellevue boekt een recordje. We zijn enorm trots dat – op het kleine bosveldje 'Bonnemaison' na – dit voorjaar de HELE wijngaard grondig is geschoffeld en ontdisteld. Dat is nog nooit vertoond.

En passant is ook nog eens voor de tweede keer de ondersnoei gedaan, en in de laatste week van juni zijn alle draden omhoog gebracht, aangespannen en 'geclipt' zodat er een strak korset is waaraan de uitlopers zich kunnen vastgrijpen.

De nattigheid in de 'bipolaire' mei- en junimaanden heeft ook een voordeel: de schoffelmachine kon dit jaar pas laat zijn werk doen, waardoor het onkruid zich gemakkelijker met onze schoffels, pikhouwelen en handen de genadeklap liet geven.

De zeer wisselvallige weersomstandigheden - warm, regen, koude, stortregen, warm, onweer - maken wel dat de wijngaard extreem gevoelig is voor meeldauw (de valse en de echte) en dat er hier en daar, ondanks tijdige spuitbeurten, sporen van deze schimmels zijn gesignaleerd.

Gelukkig is er vooralsnog geen nachtvorst of hagel geweest.

Vooral de Merlot lijkt niet gelijkmatig te zijn bevrucht (foto links); de Cot daarentegen ging precies volgens het boekje tijdens twee mooie warme en droge weken (foto rechts).

Op de wisselende omstandigheden hebben wij geen invloed. We mopperen een beetje mee met de boeren uit de streek, maar we zijn vooral enorm dankbaar dat wij van die geweldige werkteams hebben die ons gedurende vijf werkweken hebben geholpen!

Het Bellevue-team groet Monique, Yolant, Inez; Renée, Steven, Marthe, Lisa, Jan, Josse en Ingmar; Gerda, Liesbeth, Franklin, Elle, Addie en Andrea; Marina, Jorie, Marian, Wenny en Ans; en Sonja, Gré, Riet en Elly. Allen hartstikke bedankt voor jullie PK's, gezelligheid en input voor verbeteringen in en rond de wijngaard!

Droogte zorgt voor wijngaardbranden

In superdroge zomers vernietigen bosbranden in het hele Middellandse Zeegebied honderden hectaren kreupelhout, bossen en natuurgebied. Maar voor het eerst wordt in Aude, onze provincie, nu ook melding gemaakt van wijngaarden die branden als een fakkel.

Normaal gesproken houden wijngaarden, met hun grote sapstroom en vochtrijke bessen, bosbranden juist tegen. Dit jaar branden ze in verschillende delen van het departement echter net zo hard mee.

De droogte is schrijnend. Boeren die beschikken over irrigatie hebben eerder deze maand een oekaze van de provincie gekregen dat ze minder water uit de rivieren mogen onttrekken.

Op Bellevue puffen de eiken en druivenplanten in de hitte. In juli moesten ze het doen met 14 millimeter regen, in augustus vielen tot nu toe maar enkele spetters, oftewel 3 millimeter.

Gelukkig kleuren de trossen inmiddels toch fijn rood (veraison). En de droogte heeft ook voordelen: de twee grootste schimmelvijanden van de wijnboer, de echte en de valse meeldauw, laten zich in geen velden of wegen zien.

We wachten in spanning af. Als het in september sterk afkoelt, kan neerslag immers ook in de vorm van hagel naar beneden vallen…

Hittegolf: 'effeuillage' beperkt tot de Chardonnay

Deze eerste helft van juli geldt in Frankrijk een canicule-alarm, oftewel een aanhoudende hittegolf.

Franse media staan bol van verhalen over 2003, de zomer waarin duizenden vooral oudere mensen door uitdroging kwamen te overlijden. Op radio en TV horen we daarom een eindeloze herhaling van spotjes met de boodschap ‘ziet u een gedehydrateerd persoon, grijp dan in of bel 112’. Postbodes worden ingezet om ouderen, gehandicapten en eenzamen tijdens de postbezorging van advies te dienen en aan te sporen voldoende te drinken.

Bij ons valt de hitte nog reuze mee, maximaal 36 tot 38 graden in de wijngaard. En gelukkig is er in de Malepère, langs het U-dal met de Montagne Noire aan de overkant, regelmatig wind. Dehydratatie blijft voor zover wij zien beperkt tot een wild zwijn dat op klaarlichte dag nogal wezenloos over het asfalt waggelt, maar zich terstond uit de voeten maakt als wij per racefiets naderen.

In de wijngaard beginnen sommige wijnplanten op hoge en droge delen wel langzaam te lijden onder het permanente watergebrek. Het is niet alleen de juli-hitte die ze parten speelt, ook een gebrek aan reserve: ook mei en juni zijn met twee keer tien millimeter regen uitzonderlijk droge maanden geweest.

In andere jaren halen we in deze weken aan de schaduwkant van de rijen (noord en oost-zijde) de bladeren rond de trossen weg, voor betere luchtcirculatie en het voorkomen van meeldauw. Met een goed ochtendzonnetje rijpen de druiven ook beter af. In de droge planten vinden we deze ‘éffeuillage’ nu echter riskant. Alleen de Chardonnay, die dit jaar waarschijnlijk zeer vroeg, rond 8 september zal worden geoogst, ontdoen we heel subtiel van blad.

Toch zien we amper meeldauw als we voor de zoveelste keer de rijen surveilleren. Door de droogte houden ‘oidium’ en zijn halfbroertje ‘mildew’ zich koest. De druiven zien er zeer gezond uit. We tellen veel trossen en constateren tevreden dat er dit jaar beduidend minder (biologische!) bestrijdingsmiddelen nodig zijn. Of, zoals technicien Thierry Grimal zegt: “Un bel potentiel dans une annee prometteuse”.

Stroomversnelling: heel Bellevue wordt BIO

Dit vroege voorjaar besloten we om een fors stuk van de wijngaard om te turnen tot biologische akkers. De wijn die van bijna 5 van de 8 hectare komt, mag over drie jaar het predicaat ‘biologisch’ dragen.

‘Maar,’ oppert Pascal, ‘dan moet ik voor die luttele drie resterende hectaren met een tractor en spuitmachine speciaal naar boven komen. Laten we dan proberen om heel Bellevue biologisch te maken.’

Deze nieuwe keuze is niet zonder risico. Vooral ons kleine perceel witte druiven (Chardonnay) is erg gevoelig voor meeldauw en valse meeldauw. ‘Jullie zullen de zaak nog nauwkeuriger moeten volgen en grondig surveilleren,’ aldus Pascal.

Ook biologische buurman Frédéric en specialist Emmanuel beloven de cruciale maanden tussen half mei en half juli een extra oogje in het zeil te houden. Het is ook de periode dat we zelf veel in de wijngaard zijn, onder meer om de ondersnoei met de hand te doen.

We zullen ons zelf ook nog meer gaan scholen om de symptomen van meeldauw tijdig te signaleren en in te grijpen met het arsenaal middelen die zijn toegestaan volgens de biologische wijnbouw.

Lente!

Een nieuwe lente, een begin. Bomen botten uit, overal bloemen.

Paarsblauwe bloemen in de rozemarijn, geel speenkruid, witte boerenkers, gele forsythia, paarse klaprozen, de witte pruimen- en zachtrose amandelbloesem zijn de witte kersenbloesem voor gegaan. De luzerne ontwaakt uit zijn winterslaap en komt weer langzaam boven het gras uit.

Maar bovenal steken vanaf eind maart voorzichtig de frisgroene blaadjes aan de zorgvuldig geattacheerde wijnranken de kop op. De Chardonnay het eerst, de Cabernet franc het laatst.

De wijngaard loopt dit jaar wat voor, zeker vergeleken met 2013. Toen hadden we het hele jaar een achterstand door het extreem koude voorjaar. In 2014 noteren we een zeer zachte winter met vooral heel veel regen. Meeldauw heeft daarom redelijk kunnen overleven en ligt op de loer om bij deze eerste de beste coup de chaleur uit te breken. Maar de Bellevue-bio-brigade is paraat!

Tien jaar Bellevue: nu meer dan de helft Bio!

Het tienjarig bestaan van Bellevue wordt gevierd met een majeure uitbreiding van het biologisch areaal. Teelden we de afgelopen vijf jaar nog ongeveer tien procent van onze druiven biologisch, vanaf dit jaar groeit dat aandeel in één klap naar meer dan vijftig procent.

Vorig jaar leidde driekwart hectare biologische Merlot tot onze eerste handgeplukte oogst, gebotteld in een speciale ‘fles met het paarse etiket’. Maar we willen méér biologisch werken, en we willen méér vrijheid hebben om andere druivenrassen in een mooie volle biologische wijn te gebruiken. Dus breiden we het biologische areaal uit en zorgen we ervoor dat ook een deel van de twee andere ‘rode rassen’ het biologische pad kunnen volgen. Op termijn zullen we naast biologische Merlot ook kunnen kiezen voor biologische Cabernet franc en biologische Cot (Malbec).

Naast het kleine perceel van driekwart hectare bekeren we nu ook een groot perceel (van vier hectare, ofwel de helft van de wijngaard, zie de foto) tot de biologische teelt. Samen met deskundigen zullen we meer respect voor de bodem tonen, waardoor hopelijk ook de kwaliteit van onze wijn verder zal verbeteren.

Door deze beslissing zal het handwerk op de wijngaard vrijwel zeker verder toenemen. Dat betekent nog meer schoffelen met pikhouweel en hak, nog secuurder kijken naar de weersomstandigheden alvorens de kwetsbare vruchtjes te besproeien met zwavel en kopersulfaat (de in de biologische teelt toegestane middelen tegen valse en echte meeldauw).

Het eerste grote karwei zit er nu op. Van zo’n beetje elke wijnrank knipten we twee tot drie ogen af voordat we de loot aan de ijzerdraad vastbonden. Alles volgens het biologische adagium van de druivenplant: hoe minder uitlopers, hoe minder trossen, hoe geconcentreerder het sap, hoe beter de wijn.

Klauwen in het gebladerte

Heel Frankrijk begint aan de jaarlijkse uittocht naar het zuiden of het noorden, al naar gelang waar men woont, en de jours noirs en jours rouges vliegen ons om de oren.

Op de wijngaard is het daarentegen redelijk rustig. Er vallen alleen wat mussen van het dak van de warmte, maar die temperatuur is goed nieuws voor de druivenplanten. Eindelijk, na een koud en nat voorjaar, kunnen ze flink groeien. De planten zijn een maand en retard, maar daar lopen ze nu langzaam wat van in.

Toch moeten we rekening houden met een late oogst dit jaar, zegt Pascal, onze regisseur. Voor de Biomerlot houdt hij het nu op 20 oktober. “Maar je weet nooit”, benadrukt hij, “er kan nog van alles gebeuren. Straks is wellicht de druk van schimmels zo groot dat we eerder moeten oogsten en wat minder rijpe druiven voor lief moeten nemen.”

Inmiddels is door het warme de ondergroei weer opnieuw flink opgekomen, dus nu kan bij de voetjes van de druivenplanten de tweede en soms derde ondersnoei worden gedaan. Een voor een gaan de 35.000 plantjes opnieuw door onze handen.

We zijn niet ontevreden over wat we daarbij zien. De Chardonnay heeft veel en prachtige trossen en ook de Cot en de Cabernet franc doen het goed. Met de Merlot is het altijd een beetje tobben omdat de bevruchting en druifvorming erg gevoelig zijn voor het weer tijdens de bestuiving en vruchtzetting. Inmiddels zijn we wel wat gewend en het lijkt het eindproduct uiteindelijk nauwelijks te beïnvloeden.

Groeizaam weer is het nu dus: warm met af een toe een onweersbui. Hagel, zoals in de Bourgogne, is ons tot nu bespaard gebleven, maar de wind neemt af en toe wel flink toe. Dat hoort bij dit gebied, maar het is wel lastig voor het aanbrengen van sulfaat tegen meeldauw. “Dat moet dan maar midden in de nacht”, verzucht Pascal, die al menig keer met de ver-stralende koplampen aan op de trekker heeft gezeten. “Je doet wat moet,” zegt hij.

De wind is wel goed tegen schimmels, want eventueel vochtige trossen worden schoon en droog geblazen. Om dat te stimuleren hebben we op de Biomerlot en de Chardonnay aan de kant van de ochtendzon bladeren weggehaald. Niet te veel, zodat de druiven niet verschroeien, maar voldoende om ze extra droog te laten worden en te laten ‘doortochten’. Met de hand, al klauwend door het gebladerte, trekken we blad weg. We blijven lopen, anders trekken we er teveel vanaf. Het is een methode die Pascal charmeert en die hij ook op zijn eigen velden toepast. Misschien koopt hij over een paar jaar wel een machine die deze effeuillage voor ons doet, zegt hij.

Voorlopig is het hier handwerk wat de klok slaat.

Negende najaarsproeverij in De Baarsjes

Sommige mensen kwamen alweer voor de negende keer, andere waren er voor het eerst. De grote proeverij werd als gebruikelijk door meer dan honderd mensen bezocht, ditmaal in zorgcentrum Cordaan, in het gloednieuwe gebouw De Wending in de Amsterdamse Baarsjesbuurt.

Op zondagmiddag 23 september vernemen de toehoorders dat het afgelopen wijnjaar ‘une annee difficille’ is geweest op onze wijngaard en ze zagen de bijbehorende, soms schrijnende, beelden.

‘Een moeilijk jaar’, vanwege de grote en abrupte wisselingen tussen droogte en vocht en snelle veranderingen tussen hoge en lage temperaturen. Wanneer die veranderingen op het verkeerde moment vallen, ontstaan problemen met de vruchtzetting van de trosjes en ontstaan schimmelaanvallen van meeldauw.

We hebben er alles aan gedaan om de plaaggeesten van de wijngaard tegen te werken. Vast staat in elk geval dat de oogst behoorlijk lager zal uitvallen. Volgend jaar zullen we zien hoe de smaak uitvalt.

Op deze proeverij werd zowel de eerder dit jaar gelanceerde witte wijn als de nieuwe rode wijn van jaargang 2011, geurig en fruitig, in elk geval met smaak geproefd. Tussen de power-point vertoningen door was het als vanouds een geanimeerd geroezemoes tussen de vele bekenden en onbekenden. Verschillende mensen namen naast hun twee dozen die horen bij het wijnpakket, nog een extra doos mee naar huis.

.

Meeldauwaanval in de Chardonnay

Dachten we de zaak onder controle te hebben, blijkt onze geliefde Chardonnay een heus meeldauw-alert te ondergaan. Alle hens aan dek! “Dit heb ik nog nooit gezien.”

Op zaterdag 14 juli horen we in de namiddag een auto het erf op draaien. We zijn aan het werk in het bioMerlot-veld, maar gaan toch even kijken. Staat daar de familie van Pascal. Van Pascal geen spoor.

Even later klinkt een alarmerend “Yvonne, René, venez-ici!”, vanuit het naastgelegen Chardonnayveld. Pascal helemaal ontzet.

Rij voor rij loopt hij met grote passen langs de prachtige en strak opgebonden planten die al mooie druiventrossen vormen.

Bij nadere beschouwing blijkt een fors aantal aangetast door de oïdium.

“Dit heb ik nog nooit gezien”, zegt Pascal verschrikt. “Tot afgelopen donderdag leek alles onder controle. En moet je nu zien, hier, schimmel, hij keert gewoon terug op plekken waar hij totaal ingedroogd leek.”

Er zijn twee grote vijanden van een wijnboer, de schimmelbroertjes meeldauw (oïdium) en valse meeldauw (mildew). Oïdium kennen we ook in Nederland van de grijze waas over bijvoorbeeld rozenblaadjes.

Het wispelturige voorjaar met koude, natte periodes afgewisseld met warme, droge periodes werkt de ontwikkeling van de schimmels sterk in de hand. Het team onder leiding van Pascal volgt de weersverwachting secuur om efficiënt ingrijpen mogelijk te maken en zo gewetensvol mogelijk met de inzet van bestrijdingsmiddelen om te gaan.

Met Pascal overleggen we over een noodmaatregel.

“Maandagochtend kan ik met een extra behandeling de recente sporen van de schimmel proberen uit te drogen”, oppert Pascal. “Maar dat betekent dat jullie ook de westzijde van de planten deels moeten ontbladeren, zodat het middel de trossen goed kan bereiken.”

Eerder hadden we in juni al de oostzijde gedaan om ventilatie te bevorderen. De westzijde is risicovoller, omdat de druiven immers de komende twee maanden tot de oogst het risico lopen om schade van de zon op te lopen.

We nemen de gok. En dus staan we zondag de hele dag te ‘efeuilleren’, een spoor van blad achterlatend. En nu maar hopen dat de oidium-explosie tot stilstand is gekomen.

Mogelijk gaan we er eind augustus nog een keer doorheen. Alle definitief aangetaste trossen zullen we dan wegknippen. We willen geen muffe meeldauwsmaak in onze chardo!

Experiment met biowijn komt dichterbij

Het lijkt er op dat Domaine de Bellevue dit jaar toestemming krijgt om een perceel biologische Merlot-druiven apart te oogsten en op fles te zetten.

Als het goed gaat, gebeurt dat op het experimenteerbedrijf Cazes, vijftien kilometer van de wijngaard.

In 2012 volgen we op driekwart hectare Merlot alweer voor het derde jaar de regels van de biologische wijnbouw. Dat betekent flink schoffelen in plaats van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen gebruiken op een perceel ter grootte van een flink voetbalveld. Het betekent ook aloude middelen als zwavel en kopersulfaat inzetten tegen de echte meeldauw en de valse meeldauw, als schimmelbroers de twee grootste vijanden van de wijnboer.

Twee keer lukte het op het laatste moment niet om onze ‘biowijn’ op fles te zetten. In 2010 werden de druiven afgekeurd wegens droogtestress, in 2011 kreeg de op grootschaligheid ingestelde cave onze proef met kleine tonnetjes niet rond.

Experimenteerboerderij

Dit jaar wilden we op voorhand zekerheid. Zowel onze toegewijde regisseur Pascal als de nieuwe directeur van de cave kwamen daarop met dezelfde optie.

De cave heeft, samen met een andere grootschalige cave uit de streek, bijna de helft van de aandelen in experimenteerboerderij Domaine de Cazes. Daar beproeft een team al jaren gewaagde rassen zoals onder meer Pinot Noir (oorspronkelijk Bourgogne) en Gewürztraminer (Elzas). Ze experimenteren met alternatieve snoeiwijzen (waaronder met de machine) en grondbewerking. En nu dus hopelijk ook de biologische Merlot van Les Hollandais.

Voor het team van Bellevue is dit voorlopig heel goede nieuws reden om een tandje bij te zetten op het biologische veld, tegenover het huis. Dat betekent om te beginnen: extra schoffelen (zie foto's vóór en ná de behandeling door Ief en equipes).

Het betekent ook: ongewenste takken weghalen, straks strenger selecteren op de rijpende trossen en niet schromen er een aantal weg te halen (vendange verte) om de ontwikkeling van de uitverkoren druiven te stimuleren. En natuurlijk, het klapstuk van de romantiek: oogst met de hand!

Wordt vervolgd!

Op de tractor!

In de eerste week van mei heeft het inderdaad geregend. Onze handmatige spuitactie heeft bescherming geboden aan een fikse onweersbui.

De Biomerlot is nog steeds vrij van meeldauw. Door het plotselinge vocht en de nog steeds hoge temperatuur zijn de loten verder uitgelopen. Nu moeten ook de nieuwe bladeren worden beschermd. Handmatig werk met de spuit volstaat niet meer. Het bladerdek is veel te omvangrijk geworden.

Dus krijgen we na zeven jaar op 5 mei onze eerste tractorles. Eerst oefenen we op een recht stuk met alleen water in de tank, maar weldra akkeren we op de helling met echte bestrijdingsmiddelen.

Het is glibberen en glijden met de oude, geleende tractor op de nog natte, net geploegde hobbelige helling. Een hele kunst is het bovendien om de tractor recht in de rij te houden, aan het einde van de rij snel met de hendels de spuitmondjes dicht te draaien, af te remmen, de bocht te maken naar een nieuwe rij vier banen verder en de spuitmondjes bijtijds weer te openen.

De kop is eraf en we hebben weer een nieuwe stap gezet om als freelance wijnboeren gewetensvol om te gaan met gebruik van biologische bestrijdingsmiddelen.