Eerste handoogst van Gewürztraminer

Nog maar een paar vroege ochtenden geleden, in het schemerduister, stonden vijf mensen op het veld te trappelen van de kou. Voor het eerst sinds twee jaar waren de emmers, kratjes, kratten en scherp geslepen siccateurs weer van stal gehaald. Voor dag en dauw begonnen we onze eigen Gewürztraminer te oogsten, met de hand en voor het eerst.

Vijf jaar geleden plantten we, als tegenhanger van nieuwe Chardonnay, half voor de grap drie rijtjes Gewürztraminer-planten. De druif, die Hongaarse roots heeft en veel wordt geteeld in Duitsland en de Elzas, staat bekend om zijn zeer aromatische en kruidige smaak. Gewürztraminer is een delicate aperitiefwijn. Als ze laat worden geoogst, liefst na wat vorst, leveren de tot krentjes verschrompelde druifjes eiswein -- een weldadige dessertwijn -- op.

De aanplant was ook een eerbetoon aan Maarten, omdat die wel pap lustte van Gewürztraminer als dessertwijn. Volgend jaar hebben we dus weer een nieuwe 'wijn met een verhaal'.

Dit jaar wagen we ons voor het eerst aan een echte oogst. Zondagochtend plukten onze grijpgrage, wapperende handjes circa 800 kilogram van de opvallend oud-roze gekleurde druiven. ‘s Middags reden we met de van buren Gary en Viviane geleende quad de druiven naar ons eigen wijnvaatje bij Mattieu en Frank van Domaine Pas de la Dame, 5 kilometer verderop. Daar tilden we de kratten in de pers. In no time lag het sap in het vat.

Vandaag, na enthousiaste berichten van Matthieu, proefden we het eerste resultaat. Door het prikkelende belletje in het nog gistende sap was het wel lastig proeven. Matthieu vulde een glas, rook even, gooide de inhoud terug in het vat en stak zijn neus toen in het geleegde glas. 'Ruik eens wat een mooie aroma’s er in het glas blijven hangen,' zegt hij. 'Veelbelovend', luidt zijn oordeel.

Het Bellevue-team dankt Sonja, André en Mylène voor de pluk!

Voor de 20e keer: aangenaam pakketproeven

Vandaag vonden weer vele abonnees de weg naar Restaurant Kien in de Amsterdamse wijk De Baarsjes om, alweer voor de twintigste keer, deel te nemen aan de jaarlijkse Bellevue-pakkettenpret.

In woord en beeld verhaalden we over het groeiseizoen 2022-2023: een complex en extreem jaar. Droog in de winter, zeer nat in het voorjaar en wisselvallig in de zomer, afgerond met een lang aanhoudende droogte en hitte vanaf half augustus (met op 24 augustus een recordtemperatuur van 43 graden Celsius in de schaduw).

Tijdens de proeverij hadden we liefst drie wijnen open staan. Natuurlijk de al eerder deze zomer gelanceerde Chardonnay 2022, dit keer in een witte fles, fris en aangenaam. Daarnaast ook de rode Cuvée Maarten 2020, helemaal op dronk en al bijna weer uitverkocht.

The talk of the afternoon was natuurlijk de rode Cuvée Maarten Sauvage 2021, helemaal gerijpt met hulp van inheemse gisten van de schillen en stelen van onze eigen druiven. Alle abonnees troffen bij thuiskomst één fles van deze vin naturel in hun jaarlijks wijnpakket.

Een nieuwe schoffelmachine

Vlak voor de oogst worden alle wijnpercelen in de streek gekeurd. Percelen die niet goed zijn 'geschoond' van onkruid kunnen dan degraderen tot een lagere categorie.

Domaine de Bellevue zit al jaren in de Champions League van het regionale wijnklassement: de schoonste klasse, Vin de Pays d’Oc (IGP). De helft van de wijngaard kwalificeert zelfs voor de officiële Appellation Malepère (AOC).

Bij degradatie naar een lagere wijncategorieën leveren de druiven minder op. In de ergste gevallen mogen ze alleen nog worden gebruikt voor vin de table of -- erger nog -- voor druivensap of azijn.

Door het vele onkruid in deze natte zomer vragen we ons af of we risico's lopen, maar Pascal stelt ons gerust. 'Maak je niet al te druk om al dat onkruid. Het is zoveel, overal en bij iedereen, dat de cave wel een oogje toe zal knijpen bij de beoordeling van de percelen.'

Voor de zekerheid introduceert hij wel een nieuwe (geleende) schoffelmachine. Met rubberen schijven woelt dat apparaat langs de wijnranken. Zonder dat de ranken beschadigd raken, wordt het resterende kleine onkruid losgetrokken en onder een laagje grond gewerkt. De machine is helaas alleen effectief voor het laatste eindje, als al het grote onkruid al met een andere schoffelmachine, met de pikhouweel of met de hand is losgehakt.

Maar de nieuwe machine heeft de hele wijngaard zo in een dikke ochtend gedaan, en het resultaat mag er zijn.

Steun van de jeugd

De strijd tegen het onkruid duurt voort, maar op een middag komt er een aangenaam gezelschapje langs.

Neef Sebastiaan logeert op twee uur rijden en wil met twee vrienden en twee vriendinnen de wijngaard na al die jaren wel weer eens zien. Dubbel leuk is dat de enthousiaste jeugd ook wel even twee uur onkruid wil trekken. Vele handen maken licht werk en zo zijn we ineens bijna een hectare verder.

De inspanningen worden beloond met een mooie rondleiding, een kleine wijnproeverij en een maaltijd met vegan rendang. En na afloop is er weer wat meer esprit bij oom en tante, die met zijn tweeën nog wat hectares onkruid hebben te gaan!

Andermaal snoei en eindeloos distels trekken

Dankzij het wisselvallige, om niet te zeggen natte voorjaar schiet de wijngaard omhoog -- en niet alleen onze wijnplanten.

Ook het onkruid blijft maar doorgroeien. Je zou haast kunnen denken dat er de afgelopen maanden niets is gebeurd, terwijl in werkelijkheid vijftien mensen vier weken lang driftig onkruid hebben lopen weg te schoffelen.

Er zit niet veel anders op dan om vlijtig nogmaals zoveel mogelijk distels uit de grond te trekken en ook ander groot onkruid zoveel mogelijk te verwijderen, vaak gewoon met de hand. In augustus kan Marijke dan de puntjes op de i zetten.

Ook de ondersnoei, vooral Merlot, is dit jaar langer nodig dan erdere jaren. Op sommige stukken van de wijngaard komen we dit jaar al voor de derde keer. Opnieuw verwijderen we de nutteloze, druifloze uitlopers en ook de 'Amerikanen', uitlopers van de Amerikaanse onderstam, knippen we weg. Soms hebben ze zich wel drie meter verder om de trossen gewenteld.

Trossen als handgranaten

Een andere, meedogenlozer vijand van de wijnboeren trekt eveneens profijt van de regen: 'valse' (mildew) en 'echte' meeldauw (oidium, witziekte) tasten niet alleen de bladeren aan met grote bruine en witte vlekken, ze vreten ook de vruchtbeginsels op of leggen later een witte waas over de kleine druivenknopjes, waardoor ze niet verder groeien. Sommige boeren rapporteren half juli dat ze al zestig procent van hun oogst kwijt zijn.

Op Domaine de Bellevue valt de schade goddank mee, mede door de uitgekiende en vooral goed getimede behandelingen van Pascal. De bladeren hebben wel bruine en witte vlekken, maar de druiven zijn gaaf. 'Ik schat de schade voorlopig op nul tot vijf procent,' zegt Emmanuel. Een hele geruststelling. En nu maar hopen op kwaliteit in de trossen. De Chardonnay lijkt opnieuw de kroon te spannen. Trossen als handgranaten.

Een 'pergola-krul' voor de jonge cot

Na een paar weken afwezigheid zijn we weer terug op de wijngaard, en de druiven zijn enorm gegroeid. Fabelachtig is vooral de spurt van de piepjonge Cot.

Eind april zag je ze amper tussen het toen al welig tierende onkruid. We waren haast bang dat de knabbelende damherten ze vorig jaar onherstelbare schade hadden toegebracht.

Twee meter lang

Grondig dieven, de overblijvende hoofd-loot met clips losjes aan de stalen 'tutor' (geleider) koppelen en flink schoffelen hadden in juni al een fraai effect.

Maar nu, een maand later, kunnen we haast niet geloven wat we zien. Vanaf de loten die Ief en haar teams in juni als de toekomstige 'stammen' hadden uitverkoren, ontspringen nu uitlopers van wel twee meter lang, soms zelfs nog langer.

Kaarsrecht

We beginnen het zomerwerk daarom met deze duizend uitbundige planten. We gunnen ze een mooie verdere reis naar de volwassenheid door ze met een grote zwaai om de bovenste ijzerdraad te krullen en ze een paar keer te wikkelen. We noemen het de 'pergola-krul'.

De jonge cot-planten staan nu mooi gefixeerd zodat ze de rest van het jaar kaarsrecht omhoog zullen blijven groeien en genoeg steun ondervinden om 'groot te kunnen groeien' en een stevig wortelstelsel te ontwikkelen.

Nieuwe witte wijn goed geproefd

Een slordige twintig wijnabonnees kwamen op deze snikhete zondagmiddag naar een ‘buitenplaats’ in de Jordaan voor een oude traditie: de lenteproeverij.

Eerst nog in de relatieve schaduw, later in de volle zon en tenslotte weer in de schaduw genoot het gezelschap met volle teugen van de nieuwe Bellevue Chardonnay 2022.

De jongeling is jeugdig fris met veel citrus, vief, maar beschikt ook over een fijne afdronk met impressies van wit fruit als peer. Het is kortom een heerlijke wijn voor deze zomer (en voor daarna).

Menigeen nam na de proeverij een doosje mee naar huis. Ook bestelden veel mensen doosjes per mail.

De Bellevue Rosé 2021 is uitverkocht. Helaas kunnen we in het oogstjaar 2022 geen opvolger aanbieden. We doen er alles aan om in het oogstjaar 2023 wél weer een rosé te mogen maken. Want die missen we tijdens deze warme weken, al is het geen straf om een half jaar met deze Bellevue Chardonnay 2022 te overbruggen.

Goh, wat benne ze mooi!

Niet alleen de Cot (aanplant 2022), maar ook de aanplant van Cabernet franc (in 2021) en Chardonnay (geboortejaar 2018) zijn percelen die wij zelf hebben aangeplant. En dat kun je zien.

Goh, wat staan de planten er mooi en sterk bij. De Chardonnay produceert zo goed met mooie druiven dat deze jonge druivenstruiken al twee jaar de helft van de witte wijn vormen, óók in jaargang 2022 die recent eindelijk op fles is gezet.

En kijk eens naar de piepjonge Cabernet Franc, kaarsrecht staan ze overeind, veel trosjes in wording maar wel wat weinig blad. We fantaseren hardop om de rijpe trosjes die straks nog niet in de rode wijn mogen apart met de hand te oogsten en er eindelijk weer eens een klein maar fijn volume frisse rosé van te maken. We werken aan een lobby daarvoor en hopen op optimale weersomstandigheden zonder hagel.

Wisselvallig weer met veel buien

In april, mei en zelfs in juni regent het regelmatig in de wijngaard. Er zijn dagen bij dat er meer dan 20 mm uit de hemel valt.

Het record is 41 mm op vrijdag 9 juni, aldus het nieuwe watermetertje. De regen klettert op het plastic dat we gelukkig bijtijds over de olijfessen tafel spannen.

Het is de wereld op zijn kop. In Nederland valt er gedurende vijf weken in mei en juni geen druppel regen, maar in Frankrijk is er na een kurkdroge winter sprake van een zeer wisselvallig voorjaar met veel buien.

Dat is normaal gesproken geen goed teken. Vooral in de korte, maar in de cruciale periode van de bloei kunnen buien en lage temperaturen de vruchtzetting belemmeren. Beschermende vliesjes vallen niet van de stampers maar plakken vast, waardoor de pollenkorrels niet kunnen bevruchten. Minder trossen, onregelmatige trossen of – het ergste – trossen waarvan een paar druiven in september en oktober mooi afgerijpt zijn, maar veel nog niet. En dat leidt tot kwaliteitsverlies in de wijn.

Toch lijkt het erop dat Bellevue in dit lastige voorjaar deze hobbel goed heeft genomen. Het wisselvallige weer ging gepaard zonder koude en met veel wind waardoor de vruchtbeginsels snel droogden. We gaan in juli zien of er mooie trossen ontstaan.

Nog meer wijnbouwtechnisch nieuws. Door het droge jaar 2022 hebben de planten in de periode tussen de oogst en de val van het blad weinig reserves kunnen opbouwen, vertelt adviseur en 'kauwboy' Emmanuel. 'Als de druiven zijn geoogst, gaan de suikers die de bladeren nog vaak anderhalve maand produceren linea recta naar de wortels als reserve. Daaruit put de plant dan in het voorjaar om goed te demarreren en flink blad te vormen. Dat is uitgebleven. Je loop kans dat je wel mooie druiven krijgt, maar te weinig blad hebt om de druiven te voeden.'

Doorbuffelen met late-voorjaarswerk

Net als het vroege-voorjaarswerk van februari en maart is het mei- en juni-werk een vast ritueel. Het is onder wisselende weersomstandigheden doorbuffelen.

Draden omhoog brengen om de fragiele uitlopers te ondersteunen en te beschermen tegen de wind. De draden zo strak mogelijk aanspannen. Takken tussen de draden brengen. Voorzichtig een clipje plaatsen, omdat de draad later vaak nog een etage omhoog kan.

Wat ook iedereen kan dromen, is het in gebukte houding weghalen van de uitlopers direct aan het voetje van de planten. Deze scheuten dragen geen druiven en vormen slechts een steppingstone voor meeldauw die vanuit de bodem op weg wil naar de lekkernij bovenin de planten. We doen deze ondersnoei ‘haasje-over’ met twee of drie mensen in een rij, zodat je steeds even rechtop lopend je rug kunt strekken. Hup, weer een rijtje af.

Hakkuh, hakkuh, puf, puf

We proberen al deze voorjaarswerkzaamheden zoveel mogelijk af te wisselen om de eentonigheid te breken en de spieren te ontzien. Maar op een gegeven moment blijft alleen het zwaarste ritueel over. We noemen het ‘hakkuh, hakkuh, puf, puf’: op haast Afrikaanse landbouwwijze hakken we met een pikhouweel onkruid als bramen, kweekgras, vijfvingerkruid, zuring, kaasjeskruid en allerlei ander onkruid vrij rond de planten. Distels proberen we er zo veel mogelijk met lange penwortel en al uit te trekken of te steken, uiteraard met een handschoen.

En dan zijn er ook nog de huis, tuin en keukenklusjes, zoals ramen lappen, helofytenfilter schoonmaken, gras maaien en maaisel afvoeren, kersen plukken, snoeien.

Vier teams ontfermden zich dit jaar gedurende ruim vier weken non-stop over al dit werk. Duizendmaal dank dus aan Elly, Riet, Ria, Gerda; Liesbeth, Piep, Caroline, Wenny; Marian, Sonja, Ineke, Jorie.